پاسخ به سوالات متداول در خصوص بیمه بیکاری

بیمه بیکاری نوعی حمایت اجتماعی است و به افرادی تعلق می‌گیرد که به طور ناخواسته و غیرارادی شغل خود را از دست داده‌اند و در جستجوی شغل جدید هستند. هدف اصلی این بیمه‌، کاهش اثرات ناشی از بیکاری و فراهم کردن درآمد حداقلی برای سپری کردن دوران بیکاری است.

کارگر ۲۴؛ در این مطلب به بررسی بیمه بیکاری تامین اجتماعی و به قانون جدید بیمه بیکاری در سال ۱۴۰۳ می‌پردازیم و جایگزین بهتری نسبت به بیمه بیکاری، صندوق بازنشستگی تکمیلی را معرفی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

بیمه بیکاری چیست؟
بیکاری از جمله مشکلاتی است که می‌تواند زندگی افراد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. کشور ایران سومین کشور در خاورمیانه است که برای برای افراد تحت‌ پوشش قانون کار و تأمین‌ اجتماعی، بیمه‌ بیکاری در نظر گرفته است.

در ایران، بیمه بیکاری توسط سازمان تامین اجتماعی اداره می‌شود و در چارچوب قوانین و مقررات ویژه‌ای به افراد بیکار تعلق می‌گیرد. یکی از مزیت‌های بیمه بیکاری، معاف از مالیات بودن آن است و همچنین دریافت بیمه بیکـاری، ارتباطی با مستمری جزئی بیمه ندارد و مانع قطع شدن آن نخواهد شد.

این بیمه، برای افرادی که به صورت غیر ارادی و ناخواسته شغل خود را از دست داده‌اند، یک حمایت مالی قانونی محسوب می‌شود. این بیمه با هدف تامین نیاز‌های اولیه فرد و درآمد حداقلی تلاش دارد که زندگی را برای کسانی که شغل خود را ناخواسته از دست دادند، کمی آسان کند.

از مهم‌ترین شرایط بیمه بیکاری این است که فرد حتما به صورت غیر ارادی بیکار شده‌باشد. به این معنا که فرد به درخواست خود از شغلش خارج نشده‌باشد و حداقل ۶ ماه حق بیمه برای او ثبت شده‌باشد.

بیمه بیکاری به چه کسانی تعلق میگیرد؟
همانطور که گفته شد این بیمه به افرادی تعلق می‌گیرد که به خواست خود از سمت شغلی خود بیرون نیامده باشند و به دنبال کار جدید هستند. این افراد باید توسط تامین اجتماعی، بیمه شده باشند و مشمول قوانین کار باشند. از این رو، این بیمه به افرادی که حق بیمه مقرر خود را پرداخت می‌کردند، تعلق خواهد گرفت.

در حالت کلی بیمه بیـکاری به افراد زیر تعلق می‌گیرد:

افرادی که تحت پوشش تامین اجتماعی و قانون کار هستند.

دارای ملیت ایرانی هستند و تبعه کشورهای خارجی نیستند.

مستمری بگیر، بازنشسته یا از کار افتاده نباشند.

حداقل سابقه پرداخت بیمه ۶ ماه داشته‌باشند.

دارای شغل آزاد یا بیمه اختیاری نباشد.

از محل به خواست کارفرما اخراج شده‌باشد.

فرد باید دارای کارت پایان خدمت یا گواهی اشتغال به تحصیل داشته باشد.

افرادی که کارفرمای آن‌ها در حین اشتغال، برایشان حق بیمه بیـکاری پرداخت کرده باشد.

در این میان به چند نکته باید توجه داشت که اگر کارگری به دلیل وقوع بلایای طبیعی مانند جنگ، زلزله، آتش‌سوزی، سیل و غیره کار خود را از دست بدهد، نیازی به داشتن سابقه پرداخت حق بیمه برای مدت معین ندارند. این افراد حتی اگر در اولین روز کاری خود نیز بر اثر این حوادث کار خود را از دست بدهند، در صورت دارا بودن سایر شرایط، واجد دریافت حقوق بیمه بیکـاری می‌شوند.

در صورتی که هر دو زوج بیکار شوند، فقط یکی از آن‌ها می‌تواند به ازای تعداد فرزندان از این بیمه استفاده کند.

نکته بعدی این است که اگر مردی پس از گذراندن دوران سربازی، تا دو ماه به محل کار قبلی خود بازگردد و کارفرما او را مجدد استخدام نکند؛ این مرد می‌‌تواند از بیمه خود استفاده کند.

بیمه بیکاری چقدر است و چگونه محاسبه میشود؟
حق بیمه بیـکاری به این صورت محاسبه می‌شود که کارفرما موظف است به میزان ۳ درصد از دستمزد فرد بیمه‌شده را پرداخت کند. مبلغ این بیمه که به عنوان حقوق و مستمری به فرد بیمه‌شده تعلق می‌گیرد به اندازه ۵۵ درصد از حقوق او در سه ماه قبل از بیکاری اوست. برای افراد متاهل، به ازای هر یک از افراد تحت تکفل (حداکثر تا ۴ نفر) ۱۰% حداقل دستمزد زمان شروع بیکاری به این مبلغ اضافه می‌شود، اما در هر صورت مجموع مبلغ آن نباید از ۸۰% متوسط دستمزد یا حقوق بیمه‌شده بیشتر باشد. بر اساس بیمه بیکاری ۱۴۰۳، حقوق پرداختی به عنوان مستمری نباید کمتر از دستمزد مصوب سالانه شورای کار باشد.

مبلغ بیمه بیکـاری بین دهم تا پانزدهم هر ماه به حساب فرد بیمه‌شده در بانک رفاه واریز می‌شود. بنابراین، برای دریافت مقرری حتما باید در این بانک حساب داشت.

میزان مقرری و شرایط دریافت بیمه بیکاری با فرمول زیر محاسبه می‌شود:

بیمه بیکاری چند سال است؟

مدت زمانی که فرد می‌تواند از بیمه بیکاری استفاده کند، به سابقه پرداخت حق بیمه و وضعیت تاهل بیمه‌شده، بستگی دارد. این محدوده زمانی بین ۶ تا ۵۰ ماه متغیر است. سقف پرداخت بیمه بیکاری افراد متاهل ۵۰ و مجردین ۳۶ ماه تعیین می‌شود.

در جدول محاسبه بیمه بیکاری مدت زمان استفاده از این بیمه آورده شده است:

بیمه بیکاری در بازنشستگی تاثیر دارد؟
براساس قوانین بیمه بیکاری تامین اجتماعی، دریافت این مستمری تاثیر چندانی بر سابقه بیمه‌ای فرد ندارد ولی وجود آن بی تاثیر نیست. البته به این نکته توجه کنید که مستمری بازنشستگی بر اساس میزان حق بیمه پرداختی در دو سال اخیر اشتغُال محاسبه می‌شود. اگر بیمه در این بازه زمانی نباشد، تاثیری بر حقوق بازنشستگی ندارد.

چگونه بیمه بیکاری بگیریم؟

برای ثبت نام بیمه بیکاری و دریافت آن مراحل مختلفی وجود دارد که به ترتیب به شرح زیر است:

احراز هویت با مراجعه حضوری به دفاتر پیشخوان دولت
تکمیل مراحل ثبت‌نام به صورت آنلاین
دریافت پیامک حاوی کد رهگیری
تکمیل مدارک مورد نیاز
مراجعه حضوری به همان شعبه‌ای که کارفرما تنظیم قرارداد کرده است
مراجعه به این شعبه، امکان دسترسی به تمامی سوابق و اسناد شخصی را به‌ راحتی فراهم می‌کند.

مدارک لازم برای دریافت این بیمه
برای دریافت آن، فرد می‌تواند مدارک زیر را در سامانه جامع روابط کار بارگذاری کند یا به صورت حضوری به اداره کار و تعاون تحویل دهد. برای آن دسته از افرادی که به صورت آنلاین مدارک را بارگذاری کنند نیازی به آپلود کپی مدارک نیست.

مدارک مورد نیاز برای دریافت بیمه بیـکاری به شرح زیر است:

اصل و کپی قرارداد کار یک سال اخیر و گواهی کار از شرکت
اصل و کپی شناسنامه تمام صفحات شناسنامه و کارت ملی
چهار قطعه عکس ۴*۳
اصل و کپی مدرک تحصیلی یا فنی
کپی صفحه اول دفترچه بیمه
معرفی‌نامه کارفرما
اصل و کپی کارت پایان خدمت برای آقایان

ثبت نام بیمه بیکـاری چقدر زمان می‌برد؟
اگر فرد حداکثر تا ۳۰ روز پس از تاریخ بیکاری به سازمان کار و رفاه اجتماعی مراجعه کند، نمایندگان سازمان تامین اجتماعی موظف هستند تا ۱۰ روز مدارک را بررسی کنند و اقدامات لازم برای پرداخت حقوق بیمه بیکاری انجام دهند. در حالت کلی حداقل دو هفته و حداکثر تا ۵۰ روز از تاریخ بیکار شدن فرد زمان می‌برد تا مستمری بیکاری خود را دریافت کند. این بازه زمانی وابسته به زمان مراجعه فرد و تکمیل مدارک او دارد.

مراجعه متقاضی پس از ۳۰ روز صرفاً با عذر موجه و با تأیید هیأت حل اختلاف اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی امکان‌پذیر خواهد بود.

چند بار میتوان از بیمه بیکاری استفاده کرد؟
اگر از آن دسته از افرادی هستید که چندین و چند بار تجربه از دست دادن شغل را داشته باشید پاسخ این سوال برای شما اهمیت دارد که بیمه بیکاری هر چند سال یکبار تعلق میگیرد؟ طبق بخشنامه تامین اجتماعی و قوانین کشور، هیچ محدودیتی از نظر تعداد دفعات دریافت مستمری بیکاری وجود ندارد. به عبارتی برای بهره‌مندی از این بیمه، تعداد دفعات استفاده ملاک نیست بلکه مدت زمان استفاده اهمیت دارد.

به عنوان مثال اگر سابقه کاری فرد متاهل بین ۱۲۱ تا ۱۸۰ ماه باشد، مدت ۲۶ ماه، مستمری به او تعلق می‌گیرد. هر بار که از این بیمه استفاده کند، به همان نسبت از این ۲۶ ماه کسر می‌شود.

فاصله میان دو بیمه بیکاری چند سال است؟
همانطور که گفته شد هیچ محدودیتی برای تعداد دفعات استفاده از این بیمه وجود ندارد و هر زمان که شرایط استفاده از آن را داشت می‌توان از آن استفاده کرد اما مدت زمان استفاده از آن اهمیت دارد. به عنوان مثال اگر پس از مدتی دریافت مستمری بیکاری، دوباره به شغل خود بازگشتید، باید درخواست قطع بیمه بیـکاری بدهید. در صورتی که پس از سپری شدن مدت زمانی، دوباره بیکار شدید می‌توانید بدون محدویت زمانی دوباره درخواست دریافت مستمری بیکاری بدهید.

سخن پایانی
بیمه بیکاری یک حمایت اجتماعی برای کارگران و کارمندانی است که به‌ طور غیر ارادی شغل خود را از دست داده‌اند. این بیمه به افراد بیکار فرصت می‌دهد تا در دوران جستجوی شغل جدید، از حمایت مالی بهره‌مند شوند و حداقل درآمدی داشته باشند. برای دریافت بیمه بیکاری، لازم است فرد بیمه‌شده به اداره کار و تأمین اجتماعی مراجعه کرده و غیر ارادی بودن بیکاری‌اش محرز شود.

سوالات متداول

حقوق بیمه بیکاری کی واریز میشود؟

حقوق بیمه بیکاری بین دهم تا پانزدهم هر ماه به حساب فرد بیمه‌شده در بانک رفاه واریز می‌شود. بنابراین، برای دریافت مقرری حتما باید در این بانک حساب داشت.​

بیمه بیکاری شامل چه کسانی میشود؟

در حالت کلی بیمه بیکاری به افرادی که تحت پوشش تامین اجتماعی و قانون کار، دارای ملیت ایرانی، دارای حداقل سابقه پرداخت بیمه ۶ ماه و غیره هستند، تعلق می‌گیرد.

بیمه بیکاری هر چند سال یکبار تعلق میگیرد؟

هیچ محدودیتی از نظر تعداد دفعات دریافت مستمری بیمه بیکاری وجود ندارد. برای دریافت بیمه بیکاری، تعداد دفعات استفاده ملاک نیست بلکه مدت زمان استفاده اهمیت دارد.​

بیمه بیکاری از چه زمانی تعلق میگیرد؟

حداقل دو هفته و حداکثر تا پنجاه روز از تاریخ بیکار شدن فرد زمان می‌برد تا حقوق بیمه بیکاری پراخت شود.

بیمه بیکاری تا چند ماه پرداخت میشود؟

بیمه بیکاری به سابقه پرداخت حق بیمه و وضعیت تاهل فرد بیمه‌شده، وابسته است. این محدوده بین ۶ تا ۵۰ ماه متغیر است.