مدت زمان تعلیق قرارداد کار کارگران مشخص شد

تعلیق بر حسب ماده ۲۰ قانون کار، مانند مرخصی‌های بدون حقوق، بیماری یا سایر دلایل موجه، حداکثر مدت زمان تعلیق معمولاً یک ماه است.

کارگر ۲۴ – گاهی رخ دادن یک وضعیت خاص مانند سیل، زلزله، جنگ و… می‌توانند باعث تعلیق قرارداد کار شود.

زمانی که چنین شرایطی پیش می‌آید، طرفین قرارداد باید برای رفع مشکل، یک راه حل مناسب پیدا کنند و پس از رفع مشکل، قرارداد را به صورت عادی پیش ببرند. تعلیق قرارداد کار در هر شرایطی باید با توافق طرفین و با رعایت شرایط قرارداد انجام شود.

محاسبان نوشت: در این مقاله، قصد داریم که بعد از یادگیری مفهوم تعلیق قرارداد کار، موارد تعلیق قرارداد را بررسی کنیم که بدانید در صورت تعلیق چه حقوق و مزایایی به شخص تعلق می‌گیرد.

تعلیق از کار چیست؟

تعلیق قرارداد کار حالتی است که در آن اجرای تعهدات متقابل کارگر و کارفرما به‌طور موقت متوقف می‌شود، بدون آن‌که رابطهٔ کاری به‌طور کامل قطع شود. این وضعیت ممکن است به دلایلی مانند بیماری، خدمت نظام‌وظیفه، بازداشت موقت یا شرایط قهری مانند حوادث طبیعی رخ دهد و پس از رفع مانع، قرارداد ادامه می‌یابد.

ماده ۱۴ قانون کار

‌ماده ۱۴ – چنانچه به واسطه امور مذکور در مواد آتی انجام تعهدات یکی از طرفین موقتاً متوقف شود، قرارداد کار به حال تعلیق در می‌آید و پس از‌ رفع آنها قرارداد کار با احتساب سابقه خدمت (‌از لحاظ بازنشستگی و افزایش مزد) به حالت اول برمی‌گردد.

‌تبصره ۱ – مدت خدمت نظام وظیفه شاغلین مشمول قانون کار یا شرکت داوطلبانه‌ آنان در جبهه قبل از اشتغال و یا حین اشتغال جزء سوابق خدمتی آنان نزد سازمان تأمین‌اجتماعی محسوب می‌گردد. اعتبار مورد نیاز برای اجرای این قانون از محل دریافت‌ میانگین حق بیمه دو سال آخر فرد بیمه شده تامین می‌گردد.

‌تبصره ۲ – آن دسته از بیمه‌شدگانی که مشمول اصلاحیه تبصره (۲) ماده (۷۶)‌ قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۸۰.۷.۱۴ مجمع تشخیص مصلحت نظام هستند، به‌شرط آنکه خدمت نظام وظیفه خود را در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل طی نموده یا‌ حضور داوطلبانه در جبهه داشته باشند سوابق خدمتی آنان جزء کارهای سخت و زیان‌آور‌ محسوب می‌شود.

مدت زمان تعلیق کارگر

مدت‌زمان تعلیق از کار بسته به علت آن متفاوت است. مطابق با ماده ۱۹ قانون کار، در صورتی که تعلیق ناشی از انجام خدمت وظیفه عمومی باشد، حداکثر مدت آن دو ماه پس از پایان خدمت در نظر گرفته می‌شود. به این معنا که اگر کارگر به دلیل اعزام به خدمت سربازی از ادامه کار باز بماند، وی باید حداکثر ظرف مدت دو ماه پس از پایان خدمت به کار خود باز گردد. در مقابل، در سایر موارد تعلیق بر حسب ماده ۲۰ قانون کار، مانند مرخصی‌های بدون حقوق، بیماری یا سایر دلایل موجه، حداکثر مدت تعلیق معمولاً یک ماه است.

موارد تعلیق قرارداد کار

مدت زمان تعلیق قرارداد کارگر بستگی به علت تعلیق دارد. در ادامه ۵ مورد مهم‌ که باعث تعلیق قرارداد کار می‌شود را توضیح می‌دهیم.

۱. شرایط قهری یا غیرمنتظره

اگر شرایط غیرقابل پیش‌بینی مانند حوادث طبیعی (زلزله، سیل) یا بحران‌های غیرقابل کنترل خارج از ارادهٔ طرفین رخ دهد، منجر به تعلیق قرارداد کار می‌شود. طبق ماده ۱۵ قانون کار ایران، در این شرایط، مدت زمان تعلیق نا‌مشخص است که بسته به وضعیت کارگاه یا شرایط پیش‌آمده تعیین می‌شود. اگر حادثه باعث تعطیلی کامل کارگاه شود، قرارداد همهٔ کارگران تا زمان بهبود شرایط موقتاً تعلیق می‌شود. اما اگر فقط بخشی از کارگاه تعطیل شود، قرارداد کارگران همان بخش تعلیق می‌شود.

۲. خدمت سربازی

طبق ماده ۱۹ قانون کار، در مدت خدمت سربازی قرارداد کار تعلیق می‌شود، اما کارگر باید حداکثر دو ماه بعد از پایان خدمت به کار سابق خود برگردد. اگر شغل او حذف شده باشد، کارفرما وظیفه دارد او را در شغلی مشابه مشغول به کار کند.

در دوران خدمت سربازی، قرارداد کار تعلیق می‌شود و مدت خدمت در سه مقطع (ضرورت، احتیاط و ذخیره) به سابقه کار کارگر اضافه می‌شود. در این نوع تعلیق پس از پایان خدمت سربازی و بازگشت کارگر به کار، افزایش‌های قانونی حقوق باید در مورد شخص اعمال شود. البته کارفرما موظف به پرداخت مزد و مزایای این دوره نیست و موضوع سوابق بیمه کارگر بر‌عهدهٔ سازمان تامین اجتماعی است.

۳. شرکت داوطلبانه کارگران در جبهه

طبق تبصره ماده ۱۴، حضور داوطلبانه در جبهه مانند خدمت سربازی، جزء سابقه کار محسوب می‌شود و افزایش قانونی حقوق شامل این افراد می‌شود. چون قانون درباره مهلت بازگشت به کار بعد از حضور داوطلبانه در جبهه چیزی نگفته، کارگر باید بلافاصله بعد از ترخیص از جبهه برای ادامه کار به کارگاه مراجعه کند.

۴. توقیف کارگر

دربارهٔ توقیف کارگر، این نوع از توقیف در سه حالت پیش بینی می‌شود:

۴.۱. توقیف کارگر به سبب شکایت کارفرما یا موارد انضباطی

در صورتی که تعلیق به دلیل مشکلات انضباطی یا نارضایتی کارفرما از عملکرد کارگر باشد، مدت زمان تعلیق باید با توجه به شرایط خاص و نتایج رسیدگی به پرونده تعیین شود. این مدت زمان به نوع تخلف و تصمیم مراجع قانونی بستگی دارد. در این مدت کارگر نمی‌تواند در محل کار حاضر شود، اما قرارداد کار همچنان برقرار است. اگر بعد از این مدت وضعیت روشن نشود، امکان دارد که کارگر اخراج شود. بنابراین، مدت زمان تعلیق کارگر بسته به دلیل تعلیق متفاوت است.

طبق ماده ۲۷ قانون کار، مدت توقیف کارگر به‌عنوان غیبت و حاضر نشدن در محل کار و کوتاهی در انجام وظایف و نقض آیین‌ انضباطی کارگاه محسوب می‌شود. کارفرما حق دارد با پرداخت یک ماه حقوق به ازای هر سال سابقه، فسخ قرارداد را انجام دهد. برای مثال، در صورتی که تعلیق به دلیل خدمت سربازی باشد، طبق ماده ۱۹ قانون کار، حداکثر تا دو ماه پس از پایان خدمت، کارگر باید به کار خود باز گردد. اما در سایر موارد، مدت تعلیق معمولاً یک ماه است. برای مثال، اگر تعلیق به دلیل بیماری یا قوه قهریه باشد، مدت زمان آن بستگی به شرایط خاص دارد و باید توسط مراجع ذی‌صلاح مشخص شود.

۴.۲. توقیف کارگر ناشی از شکایت شخص ثالث

در این حالت اگر توقیف به محکومیت منجر نشود و طرفین (کارگر یا کارفرما) نقشی در آن نداشته باشند، قرارداد در این مدت تعلیق می‌شود. کارگر پس از توقیف به کار برمی‌گردد، اما حقوقی بابت مدت تعلیق قرارداد کار دریافت نمی‌کند.

۴.۳. توقیف کارگر ناشی از شکایت کارفرما بدون محکومیت برای کارگر

اگر توقیف کارگر به علت شکایت کارفرما باشد و این توقیف در مراجع حل اختلاف منجر به حکم محکومیت نشود، این مدت جزء سابقهٔ خدمت کارگر محسوب می‌شود. کارفرما باید علاوه بر جبران خسارت مطابق حکم دادگاه، مزد و مزایای کارگر را هم پرداخت کند.

۵. مرخصی تحصیلی

طبق ماده ۱۶ قانون کار، مدت زمان تعلیق قرارداد کار در شرایط مرخصی‌های خاص از جمله مرخصی تحصیلی، حداکثر دو سال است. در این مدت، قرارداد کارگر به حالت تعلیق در می‌آید. با توافق کارگر و کارفرما این مدت برای دو سال دیگر قابل تمدید است. پس از پایان دوره مرخصی، کارگر موظف است به شغل خود باز گردد. در غیر این صورت و بدون ارائه دلایل موجه، ترک کار او به منزلهٔ استعفا محسوب خواهد شد.

حقوق و مزایای دوران تعلیق

تعیین حقوق و مزایای کارگر در دوران تعلیق از کار، مطابق ماده ۲۳ قانون کار، بسته به رأی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا هیأت‌های حل اختلاف مشخص می‌شود. در صورتی که تعلیق ناشی از عللی همچون بیماری یا عوامل قهری باشد، میزان پرداخت حقوق و مزایا بر‌‌اساس نوع قرارداد کارگر و در چارچوب مقررات قانون تأمین اجتماعی تعیین می‌شود.

در مواردی که تعلیق به دلیل شکایت کارفرما صورت گرفته باشد:

اگر مراجع قانونی تشخیص دهند که شکایت کارفرما موجه بوده است، کارفرما تعهدی نسبت به پرداخت دستمزد ایام تعلیق نخواهد داشت حتی اگر در قرارداد، بر پرداخت حقوق در دوران تعلیق تأکید شده باشد. همچنین اگر در این بازه، کارفرما مبلغی به کارگر پرداخت کرده باشد، با مراجعه قانونی می‌تواند آن را باز پس گیرد.

اما در صورتی که شکایت کارفرما غیر موجه تشخیص داده شود، کارفرما موظف است تمامی حقوق و مزایای معوقه کارگر در طول مدت تعلیق را پرداخت کند و تا زمان تعیین تکلیف نهایی وضعیت کارگر، کارفرما مکلف است، ماهانه معادل ۵۰ درصد حقوق کارگر را به او، پرداخت کند.

نمونه حکم تعلیق از کار

تعلیق قرارداد کار، بسته به نوع شغل و دلایل آن، می‌تواند متفاوت باشد. بر‌خلاف فسخ قرارداد که معمولاً با امضای کارگر و کارفرما همراه است. تعلیق از کار به صورت حکمی رسمی، اغلب از سوی مراجع قانونی مانند دادگاه یا هیأت‌های حل اختلاف صادر می‌شود و لزوماً به شکل نامه یا سند مکتوب بین طرفین نیست.

با این حال یک نمونه نامه تعلیق قرارداد کار که به صورت رسمی به کارفرما می‌توان ابلاغ کرد به شکل زیر پیشنهاد می‌شود:

حکم تعلیق قرارداد کار

شماره پرونده:
تاریخ صدور:
مرجع صادرکننده: هیات تشخیص اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی

مشخصات طرفین:

کارگر: مشخصات کارگر

کارفرما: مشخصات کارفرما

موضوع: تعلیق قرارداد کار به دلیل انجام خدمت وظیفه عمومی

متن حکم:

به استناد ماده ۱۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران و با توجه به ارائه برگه اعزام به خدمت وظیفه عمومی توسط کارگر و تأیید آن در جلسه رسیدگی، قرارداد کار فی‌مابین کارگر و شرکت از تاریخ (شروع خدمت سربازی) تا پایان دوره خدمت وظیفه عمومی به حالت تعلیق درمی‌آید.

دستورات اجرایی:

کارفرما موظف است پس از اتمام خدمت سربازی، شرایط بازگشت کارگر به کار را فراهم کند.
کارگر موظف است پس از اتمام خدمت، مراتب را به کارفرما اطلاع دهد.
این حکم قطعی بوده و قابل اعتراض نیست، مگر در صورت ارائه مدارک جدید.
امضا و مهر:

[رئیس هیئت تشخیص]
[مهر اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی]

جمع‌بندی

تعلیق قرارداد کار به توقف موقت تعهدات طرفین قرارداد به دلایل خاص اشاره دارد. قانون کار، به وضوح شرایط و مقررات مربوط به تعلیق قرارداد کار را مشخص کرده است که هم حقوق کارگران حفظ شود و هم کارفرمایان در شرایط خاص قادر به مدیریت وضعیت‌کاری باشند و هیچ‌یک از طرفین قرارداد تحت فشار غیرمنصفانه قرار نگیرند.