قانون بازنشستگی باز هم تغییر کرد (+جدول) / شرط ۱۰ سال سابقه حذف شد!

کارگر ۲۴ – بخشنامه جدید تامین اجتماعی در مورد بازنشستگی با هدف پایداری مالی صندوق‌های بازنشستگی، سن و سابقه بازنشستگی را افزایش داده است. این تغییر برای مقابله با بحران ناترازی و هماهنگی با روند سالمندی جمعیت کشور است.

بر اساس این قانون، سن بازنشستگی تامین اجتماعی مردان از ۶۰ به ۶۲ سال و سقف سابقه لازم برای بازنشستگی از ۳۰ به ۳۵ سال افزایش یافته است. همچنین، زنان نیز از این پس با ۵۵ سال سن و حداقل ۲۰ سال سابقه می‌توانند بازنشسته شوند. البته این تغییرات شامل افرادی که تا پیش از ۳ مرداد ۱۴۰۳ بیش از ۲۸ سال سابقه پرداخت بیمه داشته‌اند، نیست.

بیمه دات کام نوشت: در این مقاله، جزئیات کامل قانون جدید بازنشستگی، استثنائات، میزان افزایش سنوات با توجه به سوابق فعلی و شرایط بازنشستگی برای گروه‌های مختلف نظیر زنان شاغل، مشاغل سخت، رانندگان، ایثارگران، معلولان، بیمه‌شدگان با سابقه کم و… را به‌صورت ساده و کاربردی بررسی کرده‌ایم.

بخشنامه جدید تامین اجتماعی در مورد بازنشستگی با هدف پایداری مالی صندوق‌های بازنشستگی، سن و سابقه بازنشستگی را افزایش داده است. این تغییر برای مقابله با بحران ناترازی و هماهنگی با روند سالمندی جمعیت کشور است.

قانون جدید بازنشستگی پس از مدت‌ها کشمکش، بالاخره در تاریخ ۵ اسفند ۱۴۰۳ برای اجرا از ابتدای سال ۱۴۰۴ به دستگاه‌های مسئول ابلاغ شد.

براساس قانون جدید بازنشستگی، سن بازنشستگی در ایران به صورت زیر تغییر کرده است:

مردان: سن بازنشستگی از ۶۰ به ۶۲ سال افزایش و حداقل سابقه نیز به ۱۵ سال رسیده است. (حداکثر سابقه الزامی: ۳۵ سال)

زنان: سن بازنشستگی ۵۵ سال و حداقل سابقه مورد نیاز ۱۵ سال تعیین شده است. (حداکثر سابقه الزامی: ۳۰ سال)

در ادامه، جدول شرایط بازنشستگی تامین اجتماعی برای گروه‌های مختلف آمده است:

مورد قانونی قانون قدیم قانون جدید بازنشستگی

تاریخ ۳ مرداد ۱۴۰۳، زمان لازم‌الاجرا شدن قانون برنامه هفتم توسعه است؛ از این تاریخ به بعد، شرایط بازنشستگی افراد بر اساس میزان سابقه بیمه‌ای آن‌ها تا این زمان، مشمول قوانین جدید افزایش سنوات بازنشستگی تامین اجتماعی خواهد بود. بر این اساس، سن بازنشستگی افرادی که در این تاریخ کمتر از ۳۰ سال سابقه بیمه دارند، به صورت پلکانی، افزایش پیدا می‌کند:

افزایش پلکانی تا زمان بازنشستگی تامین اجتماعی (۶۲ سال در مردان و ۵۵ سال در زنان) ادامه خواهد داشت و سپس متوقف می‌شود.

مثال زیر ، فهم جدول بالا را برای شما آسان می‌کند. فرض کنید فردی ۲۴ سال و ۷ ماه سابقه بیمه دارد. طبق اطلاعات جدول، این فرد در گروه سوم قرار می‌گیرد (یعنی بین ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه دارد) و به‌ازای هر سال باقی‌مانده تا ۳۰ سال سابقه، باید ۳ ماه اضافه‌تر بیمه پرداخت کند.

میزان سابقه: ۲۴ سال و ۷ ماه

سال‌های باقی‌مانده تا ۳۰ سال: ۵ سال و ۵ ماه

محاسبه افزایش سنوات:

۵.۴۱ سال × ۳ ماه = حدود ۱۶.۲ ماه ≈ ۱ سال و ۴ ماه (تقریبی)

سابقه مورد نیاز برای بازنشستگی:

۳۰ سال + ۱ سال و ۴ ماه ≈ ۳۱ سال و ۴ ماه

نتیجه: این فرد باید ۳۱ سال و ۴ ماه سابقه بیمه داشته باشد تا بتواند طبق قانون جدید بازنشسته شود.

براساس اطلاعات جدول بالا، جدول دیگری تهیه کرده‌ایم که سنوات موردنیاز برای بازنشستگی را براساس سابقه بیمه شما مشخص کرده است:

نکته: فراموش نکنید، مبنای محاسبه میزان سابقه، ۳ مرداد ۱۴۰۳ است.

شرایط بازنشستگی تامین اجتماعی با ۲۰ سال سابقه و کمتر

حداقل سن بازنشستگی تامین اجتماعی ۱۵ سال است. شرایط جدید بازنشستگی تامین اجتماعی با ۲۰ سال سابقه و کمتر در قانون جدید تأمین اجتماعی به شرح زیر است:

حداقل سابقه لازم برای بازنشستگی از ۱۰ سال به ۱۵ سال افزایش یافته است.

مردان با ۱۵ سال سابقه بیمه و ۶۲ سال سن می‌توانند بازنشسته شوند.

زنان با ۱۵ سال سابقه بیمه و ۵۵ سال سن مشمول بازنشستگی می‌شوند.

افرادی که کمتر از ۱۵ سال سابقه دارند، می‌توانند با پرداخت مابه‌التفاوت حق بیمه تا رسیدن به ۱۵ سال، بازنشسته شوند.

بازنشستگی با سابقه ۱۵ تا ۱۹ سال: اگر سابقه پرداخت حق بیمه بین ۱۵ تا ۱۹ سال باشد (کمتر از ۲۰ سال) و فرد به سن بازنشستگی رسیده باشد، امکان ارائه درخواست بازنشستگی وجود دارد.

نکته مهم درباره مستمری بازنشستگی با کمتر از ۲۰ سال سابقه

مبلغ مستمری این افراد به صورت تناسبی با تعداد سال‌های بیمه‌پردازی محاسبه می‌شود. یعنی اگر مثلاً فردی فقط ۱۵ سال حق بیمه پرداخت کرده باشد (نه ۳۰ سال کامل)، حدود نصف مستمری کامل را دریافت خواهد کرد. پایه محاسبه مستمری این افراد بر اساس میانگین دستمزد دو سال آخر پرداخت حق بیمه خواهد بود، نه حداقل دستمزد مصوب. افرادی که با بیش از ۲۰ سال سابقه بازنشسته شوند طبق ماده ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی حقوق دریافتی بازنشستگی ماهانه آن‌ها کمتر از حداقل حقوق اداره کار در آن سال نخواهد بود.

شرایط بازنشستگی زنان در قانون جدید سن بازنشستگی تامین اجتماعی

برای بسیاری از زنان شاغل این سؤال مطرح است که آیا شرایط بازنشستگی خانم ها تغییر کرده یا همان روال قبلی ادامه دارد؟ در ادامه، به‌زبان ساده و شفاف همه‌چیز را درباره قانون جدید بازنشستگی زنان توضیح داده‌ایم:

شرایط بازنشستگی زنان که تغییری نکرده‌اند:

بازنشستگی با ۵۵ سال سن و ۲۰ سال سابقه بیمه همچنان ممکن است.

زنانی که حداقل ۳۰ سال سابقه بیمه دارند، می‌توانند پس از رسیدن به ۴۵ سالگی بازنشسته شوند.

در صورتی که یک زن، ۳۵ سال سابقه بیمه داشته باشد، بدون در نظر گرفتن سن می‌تواند تقاضای بازنشستگی بدهد.

شرایط بازنشستگی زنان که تغییر کرده‌اند:

مهم‌ترین تغییرات قانون جدید برای بازنشستگی بانوان، مربوط به حداقل سابقه مورد نیاز است:

پیش از این، زنان با ۱۰ سال سابقه و ۶۰ سال سن می‌توانستند بازنشسته شوند، اما اکنون، حداقل سن بازنشستگی به ۱۵ سال افزایش یافته است. اگر فردی ۱۵ سال سابقه داشته باشد، مستمری او تقریباً نصفِ حقوق کامل خواهد بود (مثلاً ۱۵ روز حقوق).

نکته: برای مادران دارای سه فرزند که سرپرست خانواده هستند و ساکن روستا یا عشایر هستند، بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه و ۴۰ سال سن امکان‌پذیر است. علاوه بر این، اگر این مادران غیرشاغل باشند، بدون نیاز به پرداخت بیمه تامین اجتماعی، می‌توانند تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند.

شرایط بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان‌آور طبق قانون جدید بازنشستگی

برای کسانی که در مشاغل سخت و زیان‌آور فعالیت می‌کنند، قانون بازنشستگی تامین اجتماعی شرایط ویژه‌ای در نظر گرفته است. طبق قانون بیمه بازنشستگی تامین اجتماعی، شرایط سنی بازنشستگی تامین اجتماعی و افزایش سنوات بازنشستگی تامین اجتماعی برای این افراد استثنا قرار داده شده است.

سابقه مورد نیاز:

اگر فرد ۲۰ سال به‌طور متوالی در شغل سخت فعالیت کرده و حق بیمه پرداخت کرده باشد، می‌تواند بازنشسته شود.
اگر سابقه شغلی فرد ۲۵ سال به‌صورت غیرمتوالی (متناوب) باشد، باز هم امکان بازنشستگی وجود دارد.
نکته: هر سال کار در مشاغل سخت، معادل ۱.۵ سال سابقه عادی حساب می‌شود و سن بازنشستگی بیمه تامین اجتماعی به عنوان شرط مطرح نیست. در واقع برای این افراد قانون بازنشستگی ۲۵ سال با ۳۰ روز حقوق اجرا می‌‍شود.

شرایط بازنشستگی بیمه رانندگان تأمین اجتماعی در قانون جدید بازنشستگی

تاکنون تغییری مشخص و مستقیم در وضعیت بازنشستگی رانندگان بر اساس قانون بازنشستگی جدید تامین اجتماعی اعمال نشده است. بسته به میزان سابقه بیمه‌پردازی و سن، بازنشستگی رانندگان می‌تواند در بازه‌ای از ۲۰ تا ۳۰ سال سابقه و از ۵۵ تا ۶۲ سال سن اتفاق بیفتد.

شرایط کلی زمان بازنشستگی برای بازنشستگان تأمین اجتماعی در صنف رانندگان:

اگر راننده‌ای ۳۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد، می‌تواند با هر سنی بازنشسته شود و از مستمری کامل بهره‌مند شود.

رانندگان مرد با ۲۰ سال سابقه بیمه و ۶۰ سال سن می‌توانند بازنشسته شوند.

برای رانندگان زن، بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه و ۵۵ سال سن امکان‌پذیر است.

اگر سابقه بیمه کمتر از ۲۰ سال باشد، مثلاً ۱۰ سال سابقه، طبق قانون جدید بازنشستگی مردان ۶۲ سال سن و زنان ۵۵ سال سن داشته باشند تا مشمول بازنشستگی شوند.

برای رانندگان خودروهای سنگین بین‌شهری، شرایط بازنشستگی ویژه‌ای در نظر گرفته شده: این افراد با ۲۵ سال سابقه و ۵۵ سال سن می‌توانند درخواست بازنشستگی دهند.

در مواردی نیز، اگر رانندگی جزء مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب شود (برای مثال، رانندگان پایه یک که سال‌ها سابقه فعالیت در شرایط سخت داشته‌اند)، شرط سنی بازنشستگی تامین اجتماعی مطرح نیست.

وضعیت بیمه و بازنشستگی رانندگان تاکسی‌های اینترنتی

یکی از پیشرفت‌های مهم در زمینه بیمه اجتماعی در سال‌های اخیر، افزایش پوشش بیمه‌ای رانندگان تاکسی‌های اینترنتی بوده است. بر اساس اعلام رسمی سازمان تأمین اجتماعی، رانندگانی که در پلتفرم‌های مجازی مانند اسنپ، تپسی و سایر سامانه‌های حمل‌ونقل بار یا مسافر فعالیت می‌کنند، از ابتدای سال ۱۴۰۴ می‌توانند تحت پوشش بیمه مشاغل آزاد قرار بگیرند.

نکته: در حال حاضر، حدود ۳۰۰ هزار راننده تاکسی اینترنتی در ایران مشمول این طرح جدید بیمه‌ای هستند.

شرایط جانبازان در قانون جدید تامین اجتماعی برای بازنشستگی

جانبازان می‌توانند با حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه بازنشسته شوند و با توجه به درصد جانبازی از سنوات ارفاقی بهره‌مند شوند. این نوع بازنشستگی، فاقد شرط سنی است و میزان مستمری، بر اساس مجموع سابقه واقعی و سنوات ارفاقی محاسبه می‌شود.

میزان سنوات ارفاقی برای جانبازان، بسته به درصد نقص عضو یا میزان ازکارافتادگی (درجه جانبازی) به شرح زیر است:

جانبازانی با ۲۰٪ تا ۴۰٪ کاهش توانایی جسمی یا نقص عضو:

حداقل ۳ و حداکثر ۶ سال سنوات ارفاقی به سوابق بیمه‌ای آن‌ها اضافه می‌شود.

جانبازانی با ۴۰٪ تا ازکارافتادگی کامل:

حداقل ۶ و حداکثر ۱۰ سال سابقه ارفاقی به آن‌ها تعلق می‌گیرد.

شرایط بازنشستگی معلولان در قانون جدید بیمه تامین اجتماعی

افراد دارای معلولیت نیز می‌توانند با ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه و برخورداری از سنوات ارفاقی متناسب با شدت معلولیت بازنشسته شوند.

شرط سنی بازنشستگی برای معلولان:

مردان معلول: ۵۰ سال تمام

زنان معلول: ۴۵ سال تمام

میزان سنوات ارفاقی بسته به نوع و شدت معلولیت به دو دسته تقسیم می‌شود:

۱. معلولیت‌های ناشی از کار (معلولیت‌های شغلی):

درجات بین ۲۰٪ تا ۴۰٪ تا ازکارافتادگی کامل:

حداقل ۵ و حداکثر ۸ سال به تناسب درجه معلولیت، به سابقه بیمه‌ای فرد افزوده می‌شود.

۲. معلولیت‌های غیر ناشی از کار (عادی):

درجات بین ۲۰٪ تا ۴۰٪:

حداقل ۲ و حداکثر ۳ سال سنوات ارفاقی تعلق می‌گیرد.

درجات بین ۴۰٪ تا ازکارافتادگی کامل:

حداقل ۳ و حداکثر ۶ سال به سوابق بیمه‌ای اضافه می‌شود.

استثنائات قانون جدید بازنشستگی تأمین اجتماعی؛ چه کسانی مشمول شرایط خاص هستند؟

تا این بخش از مقاله، تلاش کردیم شرایط بازنشستگی برای گروه‌های مختلف را بررسی کنیم. در ادامه استثنائات قانون جدید بازنشستگی تأمین اجتماعی بیان شده است:

مشاغل سخت و زیان‌آور از قانون جدید و افزایش سنوات الزامی مستثنی هستند.

امکان بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه و ۴۲ سال سن برای مشمولان قانون کار همچنان وجود دارد. البته این قانون تنها مختص زنان کارگر است.

افرادی که تا تاریخ ۱۴۰۳/۰۵/۰۳ بیش از ۲۸ سال سابقه بیمه‌پردازی کامل داشته‌اند، مشمول افزایش سنوات الزامی نیستند.
افراد دارای ۳۵ سال سابقه کار نیز می‌توانند بدون شرط سنی بازنشسته شوند.

ایثارگران، جانبازان، آزادگان، معلولان، همسران و فرزندان شهدا نیز از شمول قانون جدید بازنشستگی مستثنی هستند. برای جانبازان و آزادگان، سن بازنشستگی ۱۰ سال کاهش می‌یابد؛ مردان با ۲۰ سال سابقه در ۵۰ سالگی و زنان در ۴۵ سالگی بازنشسته می‌شوند.

ایثارگران و فرزندان شهدا اگر بخواهند سوابق بیمه خود را از یک صندوق به صندوق دیگری منتقل کنند، برای ۱۵ سال اول این انتقال، نیازی به پرداخت مابه‌التفاوت نخواهند داشت و این مبلغ توسط دولت پرداخت می‌شود.

آیا بازنشستگی زودتر از موعد امکان‌پذیر است؟

قانون جدید بازنشستگی از اول فروردین ۱۴۰۴ اجرایی شده است. بر اساس قوانین تأمین اجتماعی، امکان بازنشستگی پیش از موعد وجود دارد.

البته باید توجه داشت که در این حالت، میزان مستمری به تناسب سابقه بیمه‌پردازی محاسبه می‌شود و کمتر از مستمری کامل است. برای مثال، میزان حقوق بازنشستگی با ۱۵ سال سابقه به اندازه نصف یک ماه کامل است.

افراد زیر می‌توانند زودتر از موعد بازنشسته شوند:

شرایط بازنشستگی پیش از موعد بسته به سابقه بیمه و سن افراد متفاوت است. در حالت کلی:

افراد با ۳۵ سال سابقه بیمه، بدون توجه به سن، می‌توانند بازنشسته شوند.

مردان با ۵۰ سال سن و زنان با ۴۵ سال سن، در صورت پرداخت ۳۰ سال حق بیمه، مشمول بازنشستگی می‌شوند.

امکان بازنشستگی با حداقل ۱۵ سال سابقه بیمه نیز وجود دارد، به شرط رسیدن به سن بازنشستگی (۶۲ سال برای مردان و ۵۵ سال برای زنان).

همچنین برخی گروه‌ها مانند جانبازان و معلولان دارای شرایط ویژه‌ای برای بازنشستگی هستند که در بخش قبل به آن اشاره شد.

نحوه محاسبه حقوق در بازنشستگی زودتر از موعد

نکات مهم در نحوه محاسبه حقوق در بازنشستگی زودتر از موعد به شرح زیر است:

اگر سابقه بیمه بالای ۲۰ یا ۳۰ سال باشد ولی مستمری محاسبه‌شده کمتر از حداقل حقوق باشد، سازمان تأمین اجتماعی، آن را به حداقل حقوق افزایش می‌دهد.

برای سابقه‌های پایین‌تر از ۲۰ سال، این جبران انجام نمی‌شود و حقوق، دقیقاً به نسبت سنوات پرداخت می‌شود.

راه‌های افزایش سابقه بیمه برای بازنشستگی زودتر از موعد

برای افرادی که قصد دارند زودتر بازنشسته شوند اما هنوز سابقه بیمه کافی ندارند، راهکارهایی قانونی برای افزایش سابقه بیمه وجود دارد. این روش‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا سریع‌تر به شرایط بازنشستگی برسید و مستمری بگیرید.

۱. پرداخت بیمه اختیاری و خرید سابقه

اگر در برهه‌ای از زندگی شاغل نبوده‌اید یا برایتان بیمه رد نشده، می‌توانید از بیمه خویش فرما (بیمه اختیاری) استفاده کنید. در این حالت خودتان مبلغ بیمه را پرداخت می‌کنید تا سابقه‌تان تکمیل شود. در رابطه با سن بازنشستگی بیمه اختیاری و شرایط بازنشستگی بیمه اختیاری تامین اجتماعی نکات زیر را باید بدانید:

برای افراد زیر ۵۵ سال فقط کافی است حداقل ۳۰ روز سابقه بیمه (اعم از اجباری یا اختیاری) داشته باشید تا بتوانند ثبت‌نام کنند.

اما اگر سن شما بالای ۵۵ سال باشد، علاوه بر آن ۳۰ روز، باید به ازای هر سال مازاد بر ۵۵، سابقه بیمه معادل آن را داشته یا خریداری کرده باشید. مثلاً کسی که ۶۰ ساله است، باید ۵ سال سابقه داشته باشد.

ولی اگر حداقل ۱۰ سال سابقه بیمه دارید، از تمامی محدودیت‌های سنی معاف هستید و می‌توانید با هر سنی بیمه اختیاری بگیرید.

نکته: میزان مستمری بازنشستگی در بیمه اختیاری کاملاً به میزان حق بیمه پرداختی و سابقه شما بستگی دارد، یعنی هرچه حق بیمه (حداقل ۲۷٪ از حقوق قراردادی) بالاتر و سابقه پرداخت بیشتر باشد، درآمد بازنشستگی نیز بالاتر خواهد بود .

۲. خرید سابقه بیمه سال‌های قبل

در برخی موارد هم می‌توان سابقه‌ی گذشته‌ای که حق بیمه برای آن پرداخت نشده را خریداری کرد؛ به‌ویژه اگر به سن بازنشستگی رسیده‌اید ولی سابقه‌تان هنوز به ۱۵ سال نرسیده، می‌توانید با خرید سابقه، آن را کامل کرده و بازنشسته شوید.

مثال: مردی ۶۲ ساله با ۷ سال سابقه می‌تواند ۸ سال سابقه بیمه را خریداری کند و سابقه بیمه خود را به ۱۵ سال برساند و با مستمری حداقلی بازنشسته شود.

نحوه محاسبه مبلغ خرید سابقه بیمه:

مبلغ = ۳۰٪ × تعداد روزهای کسری × حقوق روزانه سال جاری

در صورتی که حداقل ۱ سال سابقه بیمه داشته باشید می‌توانید با طی کردن مراحل زیر، اقدام به خرید سابقه بازنشستگی تامین اجتماعی کنید:

به آدرس eservices.tamin.ir مراجعه کرده و با نام کاربری و رمز عبور خود وارد شوید.

پس از ورود به سامانه تامین اجتماعی، از منوی بالای صفحه، ابتدا گزینه «امور بیمه‌شدگان» و سپس گزینه «تکمیل سوابق کسری از ماه» را انتخاب کنید.

در بخش بعد، مدارک و روزهای کسری خود را وارد کرده و قرارداد خرید سابقه را ثبت کنید.

در بخش پایانی، پس از انتخاب روش پرداخت (نقدی یا اقساطی) وارد درگاه بانکی شوید، مبلغ را پرداخت و قرارداد خرید سابقه را دریافت کنید.

۳. احتساب سابقه خدمت سربازی

مردان در صورت داشتن دست کم دو سال سابقه بیمه پیش از خدمت سربازی، می‌توانند بیمه سربازی را با پرداخت هزینه به سابقه بیمه خود اضافه کنند. اگر این شرایط را دارید و دوره خدمت شما پیش از ۷ مرداد ۱۳۸۵ به پایان رسیده است، این سابقه خودکار و بدون پرداخت هزینه به بیمه‌تان اضافه می‌شود.

۴. پیگیری سوابق بیمه ناقص یا فراموش‌شده

اگر در گذشته در جایی کار کرده‌اید و کارفرما بیمه شما را رد نکرده یا سوابقتان ثبت نشده، می‌توانید از طریق شکایت رسمی به تأمین اجتماعی، وارد کردن آن سابقه به پرونده‌تان را پیگیری کنید. برای اطلاع از نحوه مشاهده سوابق بیمه، مقاله «مشاهده سوابق بیمه تامین اجتماعی» به شما کمک می‌کند.

نکته: اگر در دو سال آخر، بیمه‌پردازی‌ از بیمه بیکاری یا مرخصی استعلاجی استفاده می‌کنید، دقت داشته باشید که این دوره‌ها ممکن است میانگین حقوق شما را کاهش دهند. مستمری بازنشستگی، بر پایه‌ میانگین حقوق همین دو سال محاسبه می‌شود.

افزایش سن بازنشستگی؛ درمان مقطعی برای زخمی مزمن؟

از همان ابتدای تلاش‌ها برای تصویب قانون سن بازنشستگی، موجی از انتقادات از سوی کارشناسان، نمایندگان و به‌ویژه تشکل‌های کارگری به راه افتاد. منتقدان، این تصمیم را راه‌حلی کوتاه‌مدت و سطحی برای جبران کسری صندوق‌ها می‌دانند. مخالفت‌ نهادهای کارگری و همچنین ابهامات شرعی و حقوقی از جمله مهم‌ترین دلایل این واکنش‌ها بوده‌اند، هرچند شورای نگهبان در نهایت آن را مغایر شرع و قانون اساسی ندانست.

در سوی مقابل، مدافعان این تغییر معتقدند افزایش سن بازنشستگی می‌تواند بخشی از بار مالی صندوق‌ها را سبک‌تر کند و زمینه خوداتکایی آن‌ها را فراهم آورد. اما واقعیت این است که حتی اگر این سیاست منجر به کاهش محدود کسری صندوق‌ها شود، دوام و اثربخشی آن تنها در صورتی محقق خواهد شد که با تحولات عمیق و شفاف در سازوکارهای اجرایی همراه شود. بحران فعلی نظام بازنشستگی، بدون اصلاحات بنیادین و بازنگری در ساختارهای مدیریتی برطرف نخواهد شد.