سن بازنشستگی زنان در قانون جدید اعلام شد (+شرایط)

کارگر ۲۴ – از ابتدای سال ۱۴۰۴، قانون جدید بازنشستگی برای زنان اجرایی شده است. در این قانون، دیگر امکان بازنشستگی با ۱۰ سال سابقه وجود ندارد. از این پس، حداقل سابقه برای بازنشستگی، ۱۵ سال تعیین شده است.

در این مقاله، به تمامی جزئیات مهم درباره قانون بازنشستگی زنان اعم از شرایط بازنشستگی زودتر از موعد برای زنان، شرایط بازنشستگی برای زنان کارگر، خانه‌دار و… شرح داده شده است.

در صورتی که شما هم به‌عنوان یک زن شاغل، خانه‌دار یا سرپرست خانوار می‌خواهید بدانید دقیقاً چند سال دیگر باید کار کنید، در چه سنی می‌توانید بازنشسته شوید و چطور سابقه‌ بیمه خود را افزایش دهید؟ با ما همراه باشید.

بیمه دات کام نوشت: در قانون جدید بازنشستگی زنان که از ابتدای سال ۱۴۰۴ اجرایی شده، سن نهایی برای بازنشستگی زنان، همچون گذشته ۵۵ سال تعیین شده است، اما دیگر امکان بازنشستگی با ۱۰ سال سابقه وجود ندارد. از مهم‌ترین نکات قانون بازنشستگی زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

حداقل سن بازنشستگی زنان در حالت عادی ۵۵ سال است.

البته زنان در صورت رسیدن به سن ۴۲ سال به شرط داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه بیمه نیز می‌توانند با دو سوم حقوق بازنشسته شوند.

زنان با حداقل ۱۵ سال سابقه، امکان بازنشستگی دارند.

زنان با داشتن ۳۰ سال سابقه، امکان بازنشستگی دارند.

در صورت داشتن ۳۵ سال سابقه، شرط سنی به‌طور کامل حذف می‌شود و یک خانم می‌تواند در هر سنی بازنشسته شود.

خانم‌هایی که ۳۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی دارند، می‌توانند از سن ۴۵ سالگی به بعد درخواست بازنشستگی بدهند.

در مشاغل سخت و زیان‌آور، زنان با ۲۰ سال سابقه متوالی و با ۲۳.۵ سال سابقه بدون شرط سن بازنشسته می‌شوند.

میزان سابقه بیمه مورد نیاز برای بازنشستگی طبق قانون جدید، به سابقه‌ای بستگی دارد که فرد تا تاریخ ۱۴۰۳/۰۵/۰۳ داشته است.  در ادامه، جزئیات این بخش در جدول آمده است.

قانون جدید بازنشستگی برای زنان، فقط حداقل سابقه مورد نیاز را تغییر داده و سن بازنشستگی تغییری نکرده است.

نکته قابل توجه اینکه اگر زنی بخواهد پیش از تکمیل شرایط بازنشستگی اقدام به بازنشستگی کند، به شرط داشتن حداقل ۱۵ سال سابقه کاری، این امکان برای او فراهم شده، اما مستمری بازنشستگی‌اش به نسبت سابقه بیمه‌ پرداخت بیمه محاسبه می‌شود. برای مثال، حقوق بازنشستگی فردی با ۱۵ سال سابقه به اندازه ۱۵ روز کاری در ماه است.

نحوه محاسبه سابقه بیمه برای بازنشستگی زنان در قانون جدید (۱۴۰۴)

قانون جدید بازنشستگی اجتماعی از سال ۱۴۰۴ اجرایی شده است. زنانی که تا تاریخ ۱۴۰۳/۰۵/۰۳ شرایط بازنشستگی کامل را ندارند، باید برای تکمیل سابقه خود به‌صورت پلکانی حق بیمه اضافه پرداخت کنند. سن بازنشستگی برای افرادی با کمتر از ۲۸ سال سابقه، متناسب با سابقه‌شان افزایش می‌یابد.

نکته: تاریخ ۳ مرداد ۱۴۰۳ به عنوان تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه، مبنای محاسبه جهت اجرای قانون قرار گرفته است.

با توجه به توضیحات بالا و مشاهده جدول زیر ، می‌توانید زمان بازنشستگی خود را به آسانی حساب کنید:

مثال: اگر فردی تا ۳ مرداد ۱۴۰۳، ۱۸ سال سابقه بیمه‌ای داشته باشد، باید برای هر سال کسری ۴ ماه حق بیمه اضافی بپردازد.یعنی در مجموع ۸ ماه حق بیمه بیشتر پرداخت کند تا بازنشستگی‌اش با ۲۰ سال سابقه تکمیل شود.

نکته: اطلاعات این جدول برای هر دو گروه زنان و مردان کاربرد دارد.

شرایط بازنشستگی زودتر از موعد برای زنان در ایران

امکان بازنشستگی زودتر از موعد برای زنان در شرایط زیر وجود دارد:

بازنشستگی با ۳۰ سال سابقه:

زنانی که حداقل ۳۰ سال سابقه پرداخت بیمه داشته باشند، می‌توانند از سن ۴۵ سالگی بازنشسته شوند.

بازنشستگی بدون شرط سنی با ۳۵ سال سابقه:

زنانی که ۳۵ سال سابقه بیمه دارند، می‌توانند در هر سنی بازنشسته شوند.

شرایط ویژه زنان کارگر:

با ۲۰ سال سابقه و ۴۲ سال سن می‌توانند بازنشسته شوند. (مستمری این گروه برابر با ۲۰ روز حقوق محاسبه می‌شود.)

مشاغل سخت و زیان‌آور:

بازنشستگی بدون شرط سنی و جنسیتی با حداقل ۲۰ سال سابقه متوالی در این مشاغل امکان‌پذیر است. برای مثال پرستاری یکی از مشاغل سخت و زیان‌آور است که بسیاری از خانم‌ها در آن مشغول هستند. شرایط بازنشستگی خانم ها در مشاغل سخت و زیان‌آور با آقایان تفاوتی ندارد.

زنان سرپرست با بیش از ۳ فرزند:

زنان سرپرست خانوار به شرط داشتن بیش از ۳ فرزند امکان بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه و ۴۰ سال سن را دارا هستند.

بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه و ۴۲ سال سن برای مشمولان قانون کار

بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه و ۴۲ سال سن برای زنان کارگر امکان‌پذیر است. این قانون به منظور حمایت از زنان شاغل در مشاغل سخت و زیان‌آور وضع شده و از جمله تسهیلاتی است که به این گروه اختصاص یافته است.

بر اساس این قانون:

حقوق بازنشستگی این گروه معادل حقوق ۲۰ روز کاری ماهانه محاسبه و پرداخت می‌شود.

اگر مستمری این افراد از حداقل حقوق کارگران کمتر باشد، تأمین اجتماعی موظف به افزایش آن تا حداقل حقوق نیست.

این مورد در قانون قدیم بازنشستگی نیز وجود داشت و با توجه به عدم تغییر در قانون جدید بازنشستگی، همچنان اجرا می‌شود.

مهم‌ترین هدف این قانون، فراهم کردن امکان بازنشستگی زودتر برای زنان کارگر با سابقه طولانی در محیط‌های کاری سخت است.

شرایط بازنشستگی زنان خانه‌دار در قانون جدید تأمین اجتماعی

طبق قانون جدید بازنشستگی که از سال ۱۴۰۴ اجرا می‌شود، زنان خانه‌دار که تحت پوشش بیمه زنان خانه‌دار یا بیمه اختیاری هستند، نیز می‌توانند مانند سایر افراد شاغل، برای دریافت مستمری بازنشستگی اقدام کنند. بر اساس این قانون:

خانه‌داری به عنوان یک شغل رسمی شناخته شده است و بانوان خانه‌دار می‌توانند با ثبت‌نام در طرح بیمه زنان خانه‌دار، مشمول پوشش سازمان تأمین اجتماعی شوند.

زنانی که بین ۱۸ تا ۵۰ سال سن دارند، در صورت دارا بودن شرایط لازم، امکان ثبت‌نام در این طرح را دارند.

برای برخورداری از مزایای بازنشستگی در این قالب، فرد باید حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد و سن او از ۵۵ سال بیشتر باشد.

اگر یک زن خانه‌دار تا تاریخ ۳ مرداد ۱۴۰۳، بیش از ۲۸ سال سابقه پرداخت بیمه داشته باشد، می‌تواند بدون شرط سنی بازنشسته شود.

شرایط بازنشستگی زنان سرپرست خانوار با سه فرزند

زنان سرپرست خانوار اگر ساکن روستا یا عشایر باشند، به شرط داشتن بیش از ۳ فرزند، امکان بازنشستگی با ۲۰ سال سابقه و ۴۰ سال سن را دارا هستند. این زنان تحت پوشش بیمه رایگان صندوق روستائیان و عشایر هستند و می‌توانند در کمترین سن ممکن در مقایسه با دیگر زنان، بازنشسته شوند.

راهکارهایی برای افزایش سابقه بیمه و بازنشستگی زودتر زنان

اگر به‌عنوان یک زن قصد دارید زودتر بازنشسته شوید اما سابقه کافی ندارید، راه‌هایی قانونی وجود دارد که به کمک آن‌ها می‌توانید سریع‌تر به حد نصاب برسید و مستمری بگیرید:

۱. استفاده از بیمه اختیاری (خویش‌فرما)

اگر مدتی شاغل نبوده‌اید یا بیمه برایتان رد نشده، می‌توانید خودتان با بهره بردن از بیمه اختیاری سابقه‌تان را کامل کنید. نکات مهم در این باره به شرح زیر است:

اگر زیر ۵۵ سال هستید، تنها داشتن ۳۰ روز سابقه قبلی (از هر نوع) کافی است تا بیمه اختیاری موردنظر خود را ثبت‌نام کنید.
اگر بالای ۵۵ سال هستید، باید به ازای هر سالی که از ۵۵ گذشته، یک سال سابقه داشته باشید یا آن را بخرید. مثلاً در ۶۰ سالگی، باید ۵ سال سابقه داشته باشید.

اگر حداقل ۱۰ سال سابقه دارید، دیگر شرط سنی مهم نیست و در هر سنی می‌توانید بیمه اختیاری شوید.

میزان مستمری بازنشستگی زنان خانه‌دار در این نوع بیمه، بستگی مستقیم به مبلغ و مدت پرداختی دارد. هرچه رقم پرداختی بیشتر و سال‌های پرداخت طولانی‌تر باشد، حقوق بازنشستگی نیز بالاتر خواهد بود.

۲. خرید سابقه برای سال‌های گذشته

اگر به سن بازنشستگی رسیده‌اید ولی سابقه‌تان کم است، می‌توانید سال‌های بدون بیمه را بخرید.

مثال: زنی ۵۸ ساله با ۷ سال سابقه می‌تواند ۸ سال سابقه را بخرد و با ۱۵ سال سابقه بازنشسته شود.

فرمول محاسبه هزینه خرید سابقه:

۳۰٪ × تعداد روزهای کسری × حقوق روزانه سال جاری

مراحل خرید سابقه بیمه به صورت آنلاین به شرح زیر است:

برای ورود به سامانه تامین اجتماعی به آدرس eservices.tamin.ir بروید.

گزینه «امور بیمه‌شدگان» و سپس «تکمیل سوابق کسری از ماه» را انتخاب کنید.

مدارک و روزهای مسری را در ادامه وارد کنید. پس از پرداخت و نهایی کردن قرارداد، امکان بازنشستگی برای شما فراهم است.
نکته: امکان پرداخت به صورت نقدی و اقساط فراهم است.

۳. پیگیری سوابق گمشده یا ناقص

اگر قبلاً جایی کار کرده‌اید اما بیمه برایتان رد نشده یا اطلاعات ناقص است، می‌توانید از طریق شکایت رسمی در سازمان تأمین اجتماعی، آن سوابق را بازیابی کنید. برای جلوگیری از این اتفاق، بهتر است هرچند وقت یک بار، مشاهده سوابق بیمه تامین اجتماعی را در دستور کار خود قرار دهید تا در صورت رد نشدن سابقه بیمه توسط کارفرما، پیگیری مناسب را انجام دهید.

نکته: میانگین حقوق دو سال آخر، پایه محاسبه حقوق بازنشستگی شماست. اگر در این مدت از بیمه بیکاری یا مرخصی استعلاجی استفاده کرده‌اید، ممکن است این رقم کمتر از انتظار شما شود. بنابراین بهتر است دو سال پایانی را با پرداخت کامل و حقوق بالاتر بگذرانید.

مقایسه سن بازنشستگی زنان در ایران با کشورهای دیگر

در نگاهی مقایسه‌ای، سن بازنشستگی خانم ها در ایران پایین‌تر از بسیاری از کشورهای جهان است.

جدول زیر تصویری روشن‌تر از جایگاه ایران در میان سایر کشورها ارائه می‌دهد:

ایران: ۵۵ سال

عراق: ۵۵ سال (بازنشستگی پیش از موعد وجود ندارد)

ترکیه: ۵۸ سال (در صورت داشتن ۲۵ سال سابقه)

فرانسه: ۶۴ سال (قانون جدید، با امکان بازنشستگی زودتر با سابقه کامل)

آلمان: ۶۵ سال و ۷ ماه (با امکان بازنشستگی از ۶۳ سال با کاهش مستمری)

آمریکا: ۶۶ تا ۶۷ سال (با امکان بازنشستگی زودتر و مستمری کمتر)

این مقایسه نشان می‌دهد که ایران یکی از پایین‌ترین سن‌های رسمی بازنشستگی برای زنان را دارد. در مقابل، کشورهای توسعه‌یافته با توجه به رشد امید به زندگی و پایداری مالی سیستم‌های بازنشستگی، به‌سمت افزایش سن بازنشستگی حرکت کرده‌اند.

در قانون جدید تامین اجتماعی، برای مقابله با بحران صندوق‌های بازنشستگی، سن بازنشستگی برای زنان و مردان افزایش یافته است؛ موضوعی که با انتقادات زیادی از سوی فعالان کارگران و صنفی مواجه شده است. بسیاری این تغییر را نادیده‌گرفتن واقعیت‌های بازار کار و فشار مضاعف بر نیروی کار می‌دانند.

موافقان اما می‌گویند افزایش سن بازنشستگی، تصمیمی دیرهنگام اما ضروری برای نجات صندوق‌های بازنشستگی و کنترل بحران ناترازی است؛ چراکه با افزایش امید به زندگی و کاهش نرخ باروری، ادامه این وضعیت ممکن نبود. از نگاه آن‌ها، ایران هم ناگزیر همان راهی را می‌رود که بسیاری از کشورهای دنیا سال‌ها پیش رفته‌اند.

مقایسه سن بازنشستگی ایران با سایر کشورها نشان می‌دهد که از نظر سن بازنشستگی، ایران همچنان یکی از پایین‌ترین اعداد را دارد. این یعنی در مقیاس جهانی، نظام بازنشستگی ایران سیاست ملایم‌تری دنبال می‌کند، دست کم در فاکتور سن!