چگونگی اثبات عدم پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی

جرایم نپرداختن حق بیمه تامین اجتماعی، یا به عبارت دیگر عدم پرداخت حق بیمه کارگر، یکی از سوالاتی است که کارفرمایان از ما می‌ پرسند. ما قصد داریم تا به طور جامع به موضوع عدم پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی بپردازیم.

به گزارش کارگر۲۴ به نقل از تدبیر؛ بیمه نکردن کارگران توسط کارفرمایان یکی از مسائل مهم در روابط کارفرما و کارگران است و بسیاری از کارگران احساس می ‌کنند که حقوقشان در این حوزه نادیده گرفته شده است. به همین دلیل، برای مطرح کردن شکایت یا دریافت مشاوره حقوقی، به اداره کار مراجعه می ‌کنند.

اقدامات قابل انجام کارگر برای شکایت از نپرداختن حق بیمه

به طور کلی، اکثر اختلافات موجود در اداره کار، پس از بروز تنش بین کارگر و کارفرما شکل می‌گیرد. معمولاً کارگران برای حفظ شغل، در زمان قبول شرایط کاری، از بسیاری از حقوق خود مانند بیمه چشم‌ پوشی می ‌کنند. اما هنگامی که با مشکلات و اختلافاتی با کارفرما مواجه می ‌شوند، به فکر احقاق این حقوق خود از کارفرما می ‌افتند.

شاید برای شما به عنوان یک کارگر یا متخصص (با موضوع نپرداختن حق بیمه کارگر) این سوال پیش آید که در صورتی که کارفرما حق بیمه شما را پرداخت نکند یا به عبارتی دیگر شما را بیمه نکند، چه اقداماتی می ‌توانید برای احقاق حق خود انجام دهید؟ در ادامه به جزئیات این موضوع خواهیم پرداخت.

چرایی و چگونگی عدم پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی

بیمه حقی است که قانون برای کارگران و کارمندان در نظر گرفته است و وظیفه کارفرماست که شما را بیمه کند. در غیر این صورت، شما حق دارید شکایت کنید. درواقع، حق بیمه به عنوان یکی از ساز و کارهای حمایتی محسوب می‌ شود و قانون‌گذار در ماده ۲۸ قانون تامین اجتماعی، مبنای این حق را تعیین کرده است.

اگر کارفرما حق بیمه را پرداخت نکند، شما می‌توانید به راحتی از او شکایت کنید و حق بیمه خود را دریافت کنید. در این شرایط کارفرما ممکن است با جریمه ‌ای از سوی تامین اجتماعی مواجه شود و همچنین حق بیمه شما (سوابق بیمه) برایتان ثبت خواهد شد. لازم به ذکر است که شما باید ثابت کنید که برای کارفرما مشغول به کار بوده ‌اید و مسئولیت این موضوع بر عهده شماست.

جریمه عدم پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی

حق بیمه باید به سازمان تامین اجتماعی پرداخت شود و این مبلغ ۳۰ درصد از حقوق کارگر را شامل می ‌شود. از این مقدار، ۲۳ درصد سهم کارفرما و ۷ درصد سهم کارگر است. کارفرمایان موظف ‌اند تا صورت مزد، حقوق و حق بیمه و بیمه بیکاری مربوطه را تا پایان آخرین روز ماه بعد به سازمان تامین اجتماعی ارسال کنند.

جریمه ‌های کارفرمایان به دلیل عدم رعایت الزامات قانونی در زمینه بیمه و حق بیمه کارگران به طور کلی به چهار دسته تقسیم می‌ شود:

جریمه عدم کسر حق بیمه سهم کارگر از دستمزد او

اگر کارفرما ۷ درصد سهم کارگر را از حقوق او کسر نکند، خود کارفرما مسئول پرداخت آن خواهد بود. به این معنا که مسئولیت پرداخت این مبلغ به تامین اجتماعی بر عهده کارفرما است.

جریمه عدم تنظیم و ارسال صورت دستمزد

کارفرمایانی که از تنظیم و ارسال لیست حقوق کارگران بیمه ‌شده خود به شرح مندرج در قانون و آئین ‌نامه ماده ۳۹ قانون تامین اجتماعی خودداری نمایند، ملزم به پرداخت جریمه نقدی معادل ۱۰ درصد مبلغ حق بیمه همان ماه خواهند بود.

جریمه عدم پرداخت تمام یا بخشی از حق بیمه

کارفرمایانی که در موعد مقرر (پایان ماه بعدی) تمام یا قسمتی از حق بیمه و بیمه بیکاری مربوط به هر ماه را پرداخت نکنند، علاوه بر پرداخت اصل حق بیمه و بیمه بیکاری، ملزم به پرداخت جریمه نقدی معادل ۲ درصد (۲%) تمام یا کسری بدهی قطعی پرداخت نشده به ازای هر ماه تاخیر خواهند بود.

بیمه نکردن کارگر
بر اساس ماده ۱۸۳ قانون تامین اجتماعی، کارفرمایانی که برخلاف ماده ۱۴۸ این قانون از بیمه نمودن کارگران خود خودداری کنند، علاوه بر پرداخت کلیه حقوق متعلق به کارگر (شامل سهم کارفرما)، بسته به شرایط و امکانات خاطی و مراتب جرم، به جریمه نقدی معادل ۲ تا ۱۰ برابر حق بیمه مربوطه محکوم خواهند شد.

جریمه عدم ارسال لیست بیمه

در صورتی که کارفرما لیست بیمه کارگران را در موعد مقرر ارسال نکند، جریمه ‌ای برای او در نظر گرفته می ‌شود. میزان جریمه می‌ تواند بین ۲ تا ۱۰ برابر حق بیمه مربوطه باشد. همچنین، جریمه عدم ارسال لیست بیمه در مهلت قانونی، بسته به مبلغ بدهی ماهانه، می ‌تواند بین ۷ تا ۲۲ درصد از بدهی پرداخت نشده آن ماه باشد.

میزان جریمه پرداخت نکردن حق بیمه در موعد مقرر

زمانی که کارفرما لیست دستمزد را ارسال می ‌کند اما تمام یا بخشی از حق بیمه و بیمه بیکاری را پرداخت نمی‌ کند، مطابق با قانون، باید به ازای هر ماه ۲ درصد از مجموع حق بیمه و بیمه بیکاری پرداخت نشده را به عنوان جریمه بپردازد. این مبلغ جریمه مستقل از الزام کارفرما به پرداخت اصل حق بیمه و بیمه بیکاری است.

معافیت از پرداخت جریمه

بعضی شرایط خاصی وجود دارد که کارفرما می ‌تواند از پرداخت جریمه معاف شود:

معافیت برای پرداخت زود هنگام: کارفرمایانی که قبل از صدور اجرائیه اقدام به پرداخت کامل بدهی خود نمایند، از ۴۰ درصد جرائم مربوط معاف خواهند بود.
شرایط کارگاه‌ های دارای بحران مالی: برای کارگاه‌ های با مشکلات مالی، این میزان معافیت طبق تصویب هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی می ‌تواند تا ۶۰ درصد افزایش یابد.

لغو معافیت در صورت صدور اجرائیه: در صورت صدور برگ لازم‌ الاجرا، معافیت ۴۰% جریمه‌ های متعلقه لغو می ‌شود. همچنین، علاوه بر این، یک بیستم از بدهی به عنوان نیم عشر اجرایی به کارگاه تعلق خواهد گرفت.

فرمول محاسبه حق بیمه پرداخت نشده

اگر کارگر همچنان مشغول به کار باشد:

۳۰ ٪ × مدت زمان عدم واریز حق بیمه × میزان مبلغ دستمزد فعلی

اگر کارگر از محل کار خارج شده‌باشد:

۳۰ ٪ × مدت ‌زمان عدم واریز حق بیمه × دستمزد اشتغال به کار در آن سال

اقدام کارگر در صورت عدم پرداخت حق بیمه

اگر کارفرما حق بیمه کارگر را پرداخت نکند، کارگر می‌تواند با مراجعه به شعبه تامین اجتماعی جهت شکایت و تقاضای بازرسی اقدام کند. کارفرما در این شرایط موظف است که علاوه بر پرداخت حق بیمه، جریمه ‌ای به مبلغی بیش از حق بیمه پرداخت نشده را نیز پرداخت کند.

به طور کلی شرایط شکایت از کارفرما بابت عدم پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی به شرح زیر است:

وجود قرارداد: اگر کارگر دارای قرارداد است، مراحل اداری و قانونی به ‌سرعت آغاز می ‌شود و مدارک مربوطه به‌ راحتی قابل ارائه خواهند بود.

عدم وجود قرارداد: در صورتی که کارگر قراردادی نداشته باشد، باید از طرف اداره کار نامه ‌ای به شعبه بیمه ارسال شود. این نامه به کارگزاری مسئول تحویل داده می ‌شود. کارگر می ‌تواند با ارائه شواهد و مستندات، از شاهدان برای اثبات ادعای خود استفاده کند.

جمع ‌آوری شواهد: استفاده از سوابق بیمه نیز به کارگزاری کمک می‌ کند تا تخلف کارفرما را اثبات کند.

برگزاری جلسه: اگر کارفرما در جلسه حاضر نشود، پرونده به مرحله بعد منتقل می ‌شود. پس از دو هفته، جلسه ‌ای تحت عنوان تشخیص و شکایت از کارفرما برگزار خواهد شد.

حل اختلاف: در صورتی که یکی از طرفین (کارگر یا کارفرما) به رای کارشناس اعتراض داشته‌باشد، جلسه ‌ای تحت عنوان حل اختلاف به عنوان آخرین مرحله تشکیل خواهدشد تا نسبت به مسائل مطرح شده تصمیم‌ گیری شود.

چرا کارفرمایان از بیمه کردن فراری هستند؟

دلایل مختلفی وجود دارد که توضیح می ‌دهد چرا کارفرمایان تا این حد از این مسئولیت خودداری می ‌کنند.

یکی از مهم ‌ترین علل این مسئله ممکن است این باشد که کارگاه یا شرکت مربوطه فاقد کد کارگاه است و یا مجوزهای لازم و قانونی برای انجام فعالیت شغلی را در اختیار ندارد.

بسیاری از کارفرمایان همچنین پرداخت حق بیمه را هزینه اضافی برای کسب ‌و کار خود تلقی می ‌کنند و سعی دارند با تدابیری مشخص مانند درج بندهایی در قرارداد یا اخذ سفته و چک از کارگران، یا نوشتن سندی عادی مبنی بر اینکه کارگر به صورت خودفرما باید بیمه خود را پرداخت کند، از این مسئولیت شانه خالی کنند.

چگونگی اثبات عدم پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی

یکی از نکات حائز اهمیت این است که پرداخت حق بیمه به حساب تامین اجتماعی، به عنوان یک مدرک معتبر، ارتباط کارگری و کارفرمایی را به ‌خوبی اثبات می ‌کند. در صورتی که کارگر تحت بیمه کارفرما قرار گیرد، این به معنای وجود یک رابطه مستحکم بین دو طرف است.

به همین دلیل، کارفرما باید تمامی حقوق و مزایای قانونی کارگر را طبق قوانین مربوطه بدون هیچ کم و کاستی پرداخت کند و نمی ‌تواند از هیچ‌ یک از وظایف قانونی خود شانه خالی کند. به این ترتیب، در مستندات اداره کار، همه حقوق و مزایای قانونی باید به کارگر پرداخت شود.

در صورتی که نام کارگر در لیست بیمه کارگاه مربوطه موجود نباشد، وکیل اداره کار یا خود کارگر باید از دیگر مسیرها برای اثبات این ارتباط استفاده کنند. اگر این ارتباط به اثبات برسد، کارفرما موظف است حق بیمه‌ های معوقه کارگر را همراه با جریمه ‌های نقدی مربوطه به حساب تامین اجتماعی واریز کند.

عدم پرداخت حق بیمه و عدم پیگیری کارگران

در موارد مختلف، برخی از کارگرانی که به دنبال کار هستند، به دلیل نیاز مالی فوری، فشار روانی یا نا آگاهی، در بدو انعقاد قرارداد به کارفرما حق بیمه را مطالبه نمی ‌کنند و همه شروط کارفرما را می ‌پذیرند. با گذشت زمان و افزایش آگاهی نسبت به روابط کارگری و کارفرمایی، این کارگران به دنبال احقاق حقوق و بیمه خود می ‌افتند.

کارفرمایان در بسیاری از مواقع به این شکل اعلام می‌ کنند که در ابتدای همکاری، تمامی این نکات را به روشنی به کارگران اطلاع داده‌اند و شغل مورد نظر بدون پرداختِ حق بیمه است.

پرداخت نکردن اقساط بیمه تامین اجتماعی

کارفرمایان محترم باید به نکات زیر توجه داشته باشند:

صورت توافق برای پرداخت اقساطی بدهی بیمه ‌ای، مهم است که به زمان‌ بندی پرداخت اقساط دقت کامل داشته باشید. اگر هر یک از اقساط بدهی ‌های تقسیط شده در زمان مقرر پرداخت نشود، بدهی به حال تبدیل شده و به این معناست که کل مانده بدهی به‌ یکباره قابل مطالبه خواهد بود.

در این شرایط، جرایم متعلقه بر اساس مانده بدهی ممکن است به صورت خودکار به مبلغ کل اضافه شود و دیگر قابل تقسیط نخواهد بود. کارفرمایان باید با توجه به شرایط مالی خود، تعداد اقساط را به گونه‌ ای انتخاب کنند که بتوانند تمامی اقساط را در موعد مقرر پرداخت نمایند. برنامه‌ ریزی دقیق و واقعی از الزامات این فرایند است تا از بروز مشکلات مالی و حقوقی جلوگیری شود.