سهم هزینه سبد غذایی از حداقل دستمزد کارگران

محاسبات اکوایران نشان می‌دهد که هزینه تأمین سبد غذایی پیشنهادی ایرانیان برای هر کارگر در حداقلی‌ترین حالت ممکن، حدودا یک‌چهارم از حقوق سالانه وی را به خود اختصاص می‌دهد.

به گزارش اکوایران، تعیین حداقل دستمزد و تأمین سبد غذایی حداقلی برای کارگران، از مسائل کلیدی اقتصادی و اجتماعی است. حداقل دستمزد به عنوان ابزاری حمایتی برای کاهش فقر و ارتقاء رفاه اجتماعی عمل می‌کند، اما ممکن است باعث کاهش تقاضا برای نیروی کار و مشکلات اقتصادی در برخی کسب‌وکارها شود. از سوی دیگر، تأمین سبد غذایی با حداقل کالری مورد نیاز، ضروری برای حفظ سلامت است. محاسبات اکوایران نشان می‌دهد که هزینه تأمین این سبد غذایی برای هر کارگر در حداقلی‌ترین حالت ممکن، حدودا یک‌چهارم از حقوق سالانه وی را به خود اختصاص می‌دهد.

تعیین حداقل دستمزد برای کارگران یکی از مسائل مهم اقتصادی است که تأثیرات قابل توجهی بر بازار کار و رفاه اجتماعی دارد. از منظر اقتصادی، حداقل دستمزد به عنوان یک ابزار حمایتی برای کارگران با درآمد پایین شناخته می‌شود. این سیاست به ویژه در کشورهایی با بازار کار غیررسمی یا در حال توسعه، به منظور کاهش فقر و ارتقاء سطح معیشت قشر کارگر طراحی می‌شود.

اولین اثر تعیین حداقل دستمزد بر افزایش توان خرید کارگران است. وقتی کارگران به حداقل دستمزد دست پیدا می‌کنند، قدرت خرید آنها افزایش می‌یابد و این امر می‌تواند به تحریک تقاضا برای کالاها و خدمات منجر شود. در نتیجه، تقاضای کل افزایش یافته و این مسئله می‌تواند رشد اقتصادی را تسریع کند.

با این حال، اثرات منفی نیز در پی دارد. تعیین حداقل دستمزد ممکن است باعث کاهش تقاضای نیروی کار از سوی کارفرمایان شود. به ویژه در بازارهای کار رقابتی، کارفرمایان ممکن است از استخدام کارگران جدید خودداری کنند یا به کاهش ساعت‌های کاری روی آورند. علاوه بر این، ممکن است برخی کسب‌وکارها قادر به پرداخت این دستمزدها نباشند و به اخراج کارکنان خود یا کاهش فعالیت‌های اقتصادی خود بپردازند.

بنابراین، تعیین حداقل دستمزد باید با دقت و به صورت منطبق با شرایط اقتصادی و ویژگی‌های بازار کار هر کشور انجام شود. همچنین، استفاده از سیاست‌های مکمل مانند آموزش و توسعه مهارت‌ها می‌تواند به کاهش اثرات منفی آن کمک کند. در نهایت، هدف اصلی از تعیین حداقل دستمزد باید حمایت از رفاه اجتماعی و ارتقاء کیفیت زندگی کارگران باشد.

سبدی شامل حداقل کالری مورد نیاز ایرانیان

خوراک، یکی از نیازهای اصلی انسان است. بدیهی است که افراد همواره بخشی حذف‌نشدنی از دستمزد خود را به تامین غذا اختصاص می‌دهند. این بخش حتی در پایین‌ترین سطوح درآمدی هم به طور کامل حذف نمی‌شود و افراد همواره حداقلی از سطح خوراک را حفظ می‌کنند هر چند ممکن است کیفیت آن متغیر باشد. یکی از موضوعات مهم در حوزه اقتصاد سلامت، تأمین حداقل کالری مورد نیاز برای هر فرد است که برای حفظ سلامت عمومی ضروری است. در این زمینه، تعیین سبد غذایی با حداقل کالری مصرفی به عنوان یک پیش‌شرط برای جلوگیری از سوءتغذیه و مشکلات بهداشتی، نقشی اساسی ایفا می‌کند. این موضوع به ویژه برای قشرهای کم‌درآمد و گروه‌های آسیب‌پذیر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور و دانشکده علوم تغذیه و رژیم‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران یک سبد خوراکی طراحی کرده‌اند که در برگیرنده نیازهای غذایی روزانه برای افراد است. این سبد شامل اقلامی است که اگر به اندازه ذکر شده مصرف شوند، نیازهای غذایی افراد تامین می‌شود. در واقع، اگر شخصی به میزانی که توسط این انستیتو اعلام شده، از اقلام موجود در سبد مصرف کند، احتمالا به مشکلاتی که ناشی از سوءتغذیه است، دچار نخواهد شد.

در صورتی که فردی کمتر از این مقدار کالری مصرف کند، بدن به تدریج با کمبود مواد مغذی مواجه شده و به این ترتیب، عملکرد سیستم‌های حیاتی بدن مختل می‌شود. کمبود کالری می‌تواند منجر به کاهش توان جسمانی، ضعف سیستم ایمنی، اختلالات متابولیکی و حتی آسیب‌های جدی به ارگان‌های داخلی شود. از این رو، تأمین حداقل کالری لازم برای هر فرد به عنوان یک نیاز اساسی برای حفظ سلامت عمومی مطرح می‌شود.

برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، سیاست‌گذاری‌های اقتصادی باید به تأمین سبد غذایی مناسب با حداقل کالری مورد نیاز برای هر فرد توجه داشته باشند. این امر علاوه بر بهبود سطح سلامت، به کاهش هزینه‌های درمانی و افزایش بهره‌وری نیروی کار کمک خواهد کرد. در نهایت، تأمین حداقل کالری مصرفی نه تنها یک ضرورت بهداشتی، بلکه یک الزام اقتصادی برای ارتقاء کیفیت زندگی و کاهش آسیب‌های اجتماعی به شمار می‌رود.

تامین این سبد حداقلی از خوراک، مستلزم آن است که حداقل حقوق افراد کفاف تامین آن را بدهد.

سهم هزینه‌های حداقل سبد خوراکی ایرانیان از حداقل دستمزد

اکوایران با استفاده از ارقامی که توسط خبرگزاری‌های رسمی برای حداقل دستمزد کارگران در هر سال اعلام شده، حداقل دستمزد سالانه یک کارگر مجرد با یک سال سابقه کار را محاسبه کرده است. همچنین، با استفاده از داده‌های متوسط قیمت کالاهای خوراکی منتخب در مناطق شهری که مرکز آمار آن را اعلام می‌کند، هزینه سبد خوراکی پیشنهادی برای هر فرد در هر سال را محاسبه کرده است.

نتایج این محاسبات نشان می‌دهد که هر ایرانی در آبان ماه امسال (طبق آخرین آمارها) برای تامین این سبد باید ۲ میلیون و ۵۳۳ هزار و ۲۷۱ تومان هزینه کند. مجموع هزینه این سبد از ابتدای امسال تا انتهای آبان ماه، به ۱۸ میلیون و ۷۷۹ هزار تومان رسیده است. این در حالی است که در کل سال ۹۹ هزینه تامین این سبد تنها ۶ میلیون و ۴۱۱ هزار تومان بوده است.

برای این که مشخص شود قدرت خرید این سبد در طول زمان و با توجه به رشد حداقل حقوق چه تغییری کرده، باید هزینه سالانه تامین این سبد برای هر نفر را بر حداقل دستمزد سالانه هر نفر تقسیم کرد.

نتیجه این محاسبه نشان می‌دهد که از سال ۹۹ به بعد، هزینه تامین این سبد همواره بیش از ۲۰ درصد از حداقل دستمزد سالانه را به خود اختصاص داده است. این نسبت در سال ۱۴۰۲ به اوج خود رسیده به طوری که ۲۶.۴ درصد از حداقل دستمزد سالانه یک کارگر مجرد با یک سال سابقه کار، صرف تامین این سبد خوراکی حداقلی می‌شود. آخرین آمارها نشان می‌دهد که این نسبت تنها در هشت ماه نخست امسال به ۲۵.۴ درصد رسیده است.

به عبارت دیگر، تقریبا یک‌چهارم از حداقل دستمزد سالانه کارگران، به تامین سبدی حداقلی از نیازهای غذایی اختصاص یافته که از لحاظ کیفیت نیز کاملا متوسط ارزیابی می‌شود.