درخصوص دادخواست اشخاص به خواسته نقض آرای صادره از هیأت های تشخیص و حل‌اختلاف کارگر و کارفرما در خصوص عدم پرداخت حق بیمه دوره کارآموزی از ناحیه کارفرما شعب دیوان  عدالت اداری آراء معارضی صادر کرده‌اند.

تاریخ دادنامه : ۱۳۹۸/۱۰/۲۴   شماره دادنامه: ۲۹۷۴   شماره پرونده : ۹۸۰۳۸۵۴

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام‌کننده تعارض : آقای رحمان طالبی

موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

رای وحدت رویه

گردش کار : درخصوص دادخواست اشخاص به خواسته نقض آرای صادره از هیأتهای تشخیص و حل‌اختلاف کارگر و کارفرما در خصوص عدم پرداخت حق بیمه دوره کارآموزی از ناحیه کارفرما شعب دیوان آراء معارضی صادر کرده‌اند.

گردش کار پرونده‌ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

الف: شعبه ۲۰ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۲۰۹۹۸۰۹۰۰۰۲۷۱۵ با موضوع دادخواست آقای میریوسف حسنی اسکوئی به طرفیت اداره کار و امور اجتماعی تبریز و به خواسته اعتراض به رأی شماره ۱۷۵۸ ـ ۱۳۹۱/۱۲/۲۰ صادره از هیأت حل‌اختلاف و درخواست نقض آن به موجب دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۲۰۰۰۳۹۲ـ ۱۳۹۵/۳/۱۶ به شرح زیر رأی صادر کرده است:

در خصوص دادخواست آقای میریوسف حسنی اسکوئی در اعتراض به رأی شماره ۱۷۵۸ ـ ۱۳۹۱/۱۲/۲۰ با توجه به شرح شکایت شاکی و دفـاع خوانده و اسناد و محتویات پـرونده در اداره کار و اظهارات طرفین و تـوجه به مبانی صدور رأی مورد اعتراض که استدلال نموده است شاکی در مدت مورد ادعا صرفاً مشغول تحصیل بوده است و تکالیف وی را خارج از شمول قانونی کار دانسته است. علیهذا ایرادی به رأی صادره وارد نمی‌باشد حکم به رد شکایت شاکی نسبت به رأی مورد اعتراض مستنداً به ماده ۶۳ قانون آیین دادرسی دیوان عدالت اداری صادر و اعلام می‌دارد. رأی صادره با توجه به اقامتگاه اعلامی ظرف مهلت ۲۰ روز پس از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به درخواست هر یک از طرفین یا وکیل یا قائم مقام و یا نماینده قانونی آنها خواهد بود.

در اثر تجدیـدنظرخواهی از رأی مـذکور، شعبه ۱۹ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۸۰۰۰۴۳ـ ۱۳۹۶/۵/۳ با استدلال زیر چنین رأیی صادر کرده است:

با توجه به محتویات پرونده ازجمله قرارداد بین دانشگاه تبریز و ماشین سازی تبریز و تصریح در ماده ۹ قرارداد به پرداخت هزینه کارآموزانی که ماشین سازی جذب می‌کند و همچنین ملاحظه اطلاعیه مرکز آموزش و تحقیق ماشین سازی تبریز که از جمله شرایط آن شرکت در آزمون ورودی و پرداخت کمک هزینه تحصیلی هر ماهه ۱۵/۰۰۰ریال و اشتغال کارآموزان در ایام فراغت از تحصیل در دانشگاه در کارگاه و سایر مدارک پیوست اعتراض تجدیدنظرخواه موجه است. حکم به نقض رأی معترض‌عنه و سپس نقض و ابطال رأی هیأت حل‌اختلاف اداره کار به شماره ۱۷۵۸ ـ ۱۳۹۱/۱۲/۲۰ و جهت ادامه رسیدگی به هیأت مربوط با رعایت مقررات کار و اسناد طرفین صادر و اعلام می‌گردد. این رأی قطعی است.

ب: شعبه ۱۹ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۲۰۹۹۸۰۹۰۰۰۲۷۱۵۱ با موضوع دادخواست آقای جواد درخشان به طرفیت اداره کار و امور اجتماعی شهرستان تبریز و به خواسته نقض دادنامه شماره ۱۷۵۸ ـ ۱۳۹۱/۱۲/۲۰ هیأت حل‌اختلاف به موجب دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۹۵۵۶۰۱۲۹۵ ـ ۱۳۹۴/۶/۲۸ به شرح زیر رأی صادر کرده است:

با عنایت به اوراق و محتویات پرونده و ملاحظه مفاد شکایت شاکی و ضمائم پیوست و پاسخ اداره مشتکی عنه به شماره ۱۰۳۲۹۳ـ ۱۳۹۲/۱۲ و پرونده فنی مربوطه نظر به اینکه رأی قطعی مورخ ۱۳۹۲/۱۲/۲۰ در حدوث اختلاف فی ما بین کارگر و کارفرما بر مبنای مقررات مواد ۱، ۲، ۳ و سایر مواد از قانون کار مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام حل و فصل گردیده و از جانب شاکی هم دلیل مؤثر و موجهی که مقتضی نقض یا ابطال و بی‌اعتباری رأی معترض‌عنه را فراهم آورد ارائه و ابراز نگردیده و از حیث رسیدگی شکلی و ماهیت امر اختلاف طرفین نیز ایرادی به رسیدگی معموله متصور نمی‌باشد در نتیجه با عدم احراز نقض قوانین و مقررات و یا مخالفتی با آنها در مبانی استدلال رأی موضوع خواسته شکایت مطروحه را غیر موجه تشخیص و حکم به رد آن صادر و اعلام می‌نماید. این رأی به استناد ماده ۱۰ و ۶۵ قانون دیوان عدالت اداری ظرف مهلت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ قابل شکایت در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است.

در اثر تجدیدنظرخواهی از رأی مذکور، شعبه ۶ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به‌موجب دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۹۵۵۶۰۱۲۹۵ ـ ۱۳۹۴/۶/۲۸ با استدلال زیر چنین رأیی صادر کرده است:

با عنایت به محتویات پرونده نظر به اینکه آرای متعددی از هیأت‌های تشخیص و حل‌اختلاف اداره کار و رفاه اجتماعی تبریز در خصوص شاکی صادر گردیده است و در رأی ۱۵۳ـ ۱۳۹۰/۷/۱۲ هیأت حل‌اختلاف با احراز رابطه اشتغال و موضوع ماده ۱۴۸ قانون کار اشاره گردیده و با توجه به اینکه شاکی (تجدیدنظرخواه) کارآموز بوده و به‌موجب ماده ۵ قانون کار مشمول مقررات کار بوده و تقاضایی در خصوص احراز رابطه کاری در آراء وجود دارد که از این حیث ضرورت بررسی و اظهارنظر نهایی در خصوص وجود رابطه کارگری و کارفرمایی احساس می‌گردد و به لحاظ وجود تعارضات در آراء مذکور تحقیقات لازم در نوع رابطه آنان با انجام تحقیقات ضرورت داشته لـذا از این حیث دادخـواست تقدیمی مبنی بر تجدیدنظرخواهی از دادنامه ۱۹۰۰۹۰۴ـ ۱۳۹۳/۵/۶صادره از شعبه ۱۹ بدوی دیوان وارد تشخیص و در اجرای ماده ۷۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان مصوب ۱۳۹۲ حکم به نقض دادنامه صادره شعبه ۱۹ بدوی دیوان و نقض رأی ۱۷۵۸ ـ ۱۳۹۱/۱۲/۲۰ هیأت حل‌اختلاف و رسیدگی مجدد با رعایت موارد مذکور و بررسی مستندات آنان و انجام اظهارات طرفین صادر و اعلام می‌گردد. رأی صادره قطعی است.

ج: شعبه ۲۰ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۲۰۹۹۸۰۹۰۰۰۲۷۱۴۷ با موضوع دادخواست آقای مسعود وندبلوری به طرفیت اداره کار و امور اجتماعی تبریز و به خواسته اعتراض به رأی شماره ۱۷۵۸ ـ ۱۳۹۱/۱۲/۲۰ صادره از هیأت حل‌اختلاف و درخواست نقض آن به موجب دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۲۰۰۰۳۹۱ـ ۱۳۹۵/۳/۱۶ به شرح زیر رأی صادر کرده است:

در خصوص دادخواست آقای مسعود وندبلوری در اعتراض به رأی شماره ۱۷۵۸ ـ ۱۳۹۱/۱۲/۲۰ با توجه به شرح شکایت شاکی و دفاع خوانده و اسناد و محتویات پرونده در اداره کار و اظهارات طرفین و توجه به مبانی صدور رأی مورد اعتراض که استدلال نموده است شاکی در مدت مورد ادعا صرفاً مشغول تحصیل بوده است و تکالیف وی را خارج از شمول قانونی کار دانسته است علیهذا ایرادی به رأی صادره وارد نمی‌باشد حکم به رد شکایت شاکی نسبت به رأی مورد اعتراض مستنداً به ماده ۶۳ قانون آیین دادرسی دیوان عدالت اداری صادر و اعلام می‌دارد. رأی صادره با توجه به اقامتگاه اعلامی ظرف مهلت ۲۰ روز پس از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به درخواست هر یک از طرفین یا وکیل یا قائم مقام و یا نماینده قانونی آنها خواهد بود.

در اثر تجدیدنظرخواهی از رأی مذکور، شعبه ۱۹ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به‌موجب دادنامه شماره ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۸۰۰۰۴۱ـ ۱۳۹۶/۵/۳ با استدلال زیر چنین رأیی صادر کرده است:

با توجه به محتویات پرونده از جمله قرارداد بین دانشگاه تبریز و ماشین سازی تبریز و تصریح در ماده ۹ قرارداد به پرداخت هزینه کارآموزانی که ماشین سازی جذب می‌کند و همچنین ملاحظه اطلاعیه مرکز آموزش و تحقیق ماشین سازی تبریز که از جمله شرایط آن شرکت در آزمون ورودی و پرداخت کمک هزینه تحصیلی هر ماهه ۱۵/۰۰۰ ریال و اشتغال کارآموزی در ایام فراغت از تحصیل در دانشگاه در کارگاه و سایر مدارک پیوست اعتراض تجدیدنظرخواه موجه است حکم به نقض رأی معترض‌عنه و سپس نقض و ابطال رأی هیأت حل‌اختلاف اداره کار به شماره ۱۷۵۸ ـ ۱۳۹۱/۱۲/۲۰ و جهت ادامه رسیدگی به هیأت مربوط با رعایت مقررات کار و اسناد طرفین صادر و اعلام می‌گردد. این رأی قطعی است.

د: شعبه ۱۹ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۲۰۹۹۸۰۹۰۰۰۲۷۲۸۴ با موضوع دادخواست آقای رحمان طالبی به طرفیت اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی تبریز و به خواسته نقض رأی شماره ۱۷۵۸ ـ ۱۳۹۱/۱۲/۲۰ هیأت حل‌اختلاف به موجب دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۹۰۱۹۰۲۸۸۴ـ ۱۳۹۳/۱۲/۲۳ به شرح زیر رأی صادر کرده است:

رسیدگی دیوان عدالت اداری به اعتراضات و شکایات از آراء و تصمیمات قطعی کمیسیون‌ها و هیأت هایی مانند هیأت تشخیص و هیأت حل‌اختلاف کارگر و کارفرما منحصرا از حیث نقض قوانین و مقررات یا مخالف با آنها صورت می‌پذیرد. با بررسی دلایل و مدارک ابرازی شاکی و دفاعیات و دلایل طرف شکایت رأی معترض‌عنه مغایر قانون و مقررات یا دارای ایراد موثری که موجبات نقض را فراهم نماید تشخیص نمی‌گردد، بنابراین به استناد مواد ۱۵۷ الی ۱۶۲ قانون کار و بند ۲ ماده ۱۰ و ماده ۶۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد شکایت شاکی صادر می‌گردد. رأی صادره به استناد ماده ۶۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است.

رأی مذکور به موجب رأی شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۵۳۰۰۴۳۲ـ ۱۳۹۵/۲/۶ شعبه ۳ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید شده است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۳۹۸/۱۰/۲۴ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

الف: تعارض در آراء محرز است.

ب: نظر به اینکه شاکیان پرونده‌های موضوع تعارض ابتدا در قالب قرارداد کار در کارگاه مشغول شده‌اند و ضمن انجام کار دوره کارآموزی را طی کرده‌اند، بنابراین رابطه کاری بین آنان و کارفرما برقرار شده و موضوع مشمول حکم بند ۱ و قسمت اول تبصره ۱ ماده ۱۱۲ قانون کار است و مطابق بند الف ماده ۱۱۳ قانون مذکور، رابطه استخدامی کارگر در مدت کارآموزی قطع نمی‌شود و این مدت از هر لحاظ جزء سوابق کارگر محسوب می‌شود. بنابراین مطابق مواد ۱۴۸ و ۵ قانون کار ، حق بیمه این مدت توسط کارفرما بایستی پرداخت شود و به همین خاطر آراء شماره ۴۳ـ۱۳۹۶/۵/۳ و ۴۱ـ ۱۳۹۶/۵/۳ شعبه ۱۹ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری و رأی شماره ۱۳۹۵ ـ ۱۳۹۴/۶/۲۸ شعبه ششم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری در حدی که متضمن این استدلال می‌باشد صحیح و موافق مقررات قانونی است. این رأی به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی