







کارگر ۲۴ – درصورتیکه کارفرما از پذیرش مجدد مادر پس از مرخصی زایمان خودداری کند، فرد میتواند به اداره کار مراجعه و شکایت خود را ثبت کند. هیئتهای تشخیص وزارت کار موظف به بررسی و صدور حکم بازگشت به کار بعد از مرخصی زایمان هستند.
آیا میدانید فقط با ۶۰ روز سابقه بیمه میتوانید از ۹ ماه مرخصی زایمان با حقوق بهرهمند شوید؟ این مرخصی نهتنها به شما فرصت مراقبت از نوزاد را میدهد، بلکه حقوقتان نیز بهطورکامل از سوی تأمین اجتماعی پرداخت میشود.
در این مطلب بهطورکامل و دقیق به بررسی قوانین، شرایط و بخشنامه جدید مرخصی زایمان ۱۴۰۴میپردازیم تا شما عزیزان با آگاهی کامل برای دریافت مرخصی زایمان تامین اجتماعی و گرفتن کمکهزینه بارداری اقدام کنید.
به گزارش ازکی؛ مرخصی زایمان در ایران دورهای قانونی و حمایتی است که به زنان شاغل دارای بیمه تامین اجتماعی تعلق میگیرد تا بتوانند پیش از زایمان، در دوران تولد نوزاد و پس از آن، به دور از مسئولیتهای کاری، از سلامت جسمی و روانی خود و فرزندشان مراقبت کنند.
این مرخصی با هدف حفظ امنیت شغلی و حمایت اجتماعی از مادران در دوران بارداری و پس از زایمان طراحی شده و شامل دریافت حقوق یا غرامت دستمزد از سوی سازمان تامین اجتماعی نیز میشود؛ بدینترتیب پس از مدت مدت مرخصی زایمان، خانمها میتوانند به شرایط سابق در محل کار خود بازگردند.
مرخصی زایمان تامین اجتماعی بلافاصله بعد از تولد بچه شروع میشود. یکی از مهمترین مدارک لازم برای مرخصی زایمان هم گواهی تولد یا شناسنامه نوزاد است. البته اگر مادری در دوران بارداری نیاز به مرخصی داشته باشد، ۲ راه دارد:
از مرخصی استعلاجی قبل از زایمان تامین اجتماعی استفاده کند.
با گواهی پزشک متخصص و بیمارستان وارد مرخصی زایمان شود.
در اینصورت، میتوان گفت خانمهای شاغل تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی میتوانند در دوران بارداری خود نیز مرخصی بگیرند، اما در برخی موارد ممکن است این مرخصی بدون حقوق باشد. همچنین استفاده از حداقل سه ماه مرخصی زایمان بعد از تولد نوزاد، الزامی خواهد بود.
بعضی از خانمها در دوران بارداری دچار مشکل میشوند و نیاز به استراحت دارند. اگر پزشک متخصص تشخیص بدهد که مادر نیاز به استفاده از مرخصی زایمان قبل از زایمان دارد به او گواهی پزشک میدهد و میتواند مرخصی استعلاجی بگیرد. برای مرخصی استعلاجی کمتر از ۱۵ روز، داشتن گواهی پزشک کافی است، اما اگر مرخصی بین ۱۵ تا ۶۰ روز باشد باید پزشک معتمد شرکت بیمه آن را تایید کند تا حقوق بارداری تامین اجتماعی برای مرخصی استعلاجی پرداخت شود.
متاسفانه گاهی سقط جنین نیز یکی دلایل مرخصی استعلاجی در بارداری است که در این شرایط میتوان از مرخصی استعلاجی سقط جنین استفاده کرد. در واقع پزشک به بیمار مرخصی استعلاجی میدهد و برای مدت طولانی این گواهی باید توسط پزشک معتمد بیمه هم تایید شود.
اگر این دوره بیشتر از ۶۰ روز باشد، باید شورای پزشکی تامین اجتماعی هم آن را تایید کند. مدت مرخصی استعلاجی قبل از زایمان تامین اجتماعی، جزء سوابق بیمهشده حساب میشود. این نکته را هم باید در نظر داشته باشید که برای دریافت مرخصی استعلاجی زایمان، باید گواهی پزشک متخصص یا بیمارستان را همراه خود داشته باشید.
قانون مرخصی زایمان تامین اجتماعی ۱۴۰۴ براساس قانون کار و مقررات سازمان تامین اجتماعی تدوین شده است. در این قوانین تلاش شده است تا آرامش و راحتی هرچه بیشتری برای مادر و فرزند فراهم شود. قانون جدید مرخصی زایمان در ایران به شرح زیر است:
مطابق قانون اصلاح ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی، مدت زمان مرخصی زایمان از ۶ ماه به ۹ ماه (۲۷۶ روز) افزایش یافته است.
این مرخصی میتواند با نظر پزشک متخصص قبل یا بعد از زایمان تقسیم شود، ولی حداقل سه ماه آن باید پس از زایمان باشد.
در صورت زایمان زودرس، مادر میتواند از باقیمانده مرخصی پس از تولد استفاده کند.
کمک هزینه بارداری در شرکتهای خصوصی طبق قوانین تأمین اجتماعی است و در بعضی از شرکتهای دولتی هم طبق قوانین همان شرکت پرداخت میشود.
مدت مرخصی زایمان جزو سابقه بیمهای فرد محسوب میشود.
حقوق مرخصی زایمان کارمندان رسمی طبق مقررات قانون تأمین اجتماعی پرداخت میشود؛ همچنین در این مدت پاداش و عیدی نیز به مادرهای تحت پوشش بیمه تعلق میگیرد.
در مدت زمان مرخصی زایمان، سازمان تامین اجتماعی موظف است غرامت دستمزد را مستقیماً به حساب بیمهشده واریز کند و این مدت نیز در محاسبه بازنشستگی و سنوات لحاظ میشود.
در سال ۱۳۹۲، قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده تصویب شد. طبق این قانون، مرخصی زایمان از ۶ به ۹ ماه افزایش یافت. بااینحال تامین اجتماعی فقط با اعتراض از طریق دیوان عدالت اداری ۳ ماه اضافهتر را پرداخت میکرد. تا اینکه در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۸ تامین اجتماعی موظف شد تا بدون هیچ مشکلی همه ۹ ماه را کامل پرداخت کند. اکنون در سال ۱۴۰۴، همه ارگانها باید این ۹ ماه مرخصی زایمان را به کارمندان خانم خود ارائه کنند.
طبق بخشنامه جدید مرخصی زایمان ۱۴۰۴ مدت مرخصی زایمان برای تک فرزندان همان ۹ ماه است اما برای تولد فرزندان دوقلو یا بیشتر قانون افزایش مرخصی زایمان به یکسال اعمال میشود. این افزایش با هدف حمایت بیشتر از مادران در مواجهه با چالشهای زایمانهای چندقلویی است. همچنین در صورت درخواست مادر و طبق نظر پزشک، تا دو ماه از این مرخصی در ماههای پایانی بارداری قابلاستفاده است.
در مدت مرخصی زایمان تامین اجتماعی، کارفرما موظف به حفظ رابطه شغلی با کارمند است و پس از پایان مرخصی باید امکان بازگشت او به محل کار را فراهم کند. هرگونه اخراج یا تغییر سمت توسط کارفرما به دلیل استفاده از مرخصی تولد فرزند، تخلف قانونی محسوب میشود و قابلپیگیری خواهد بود.
درصورتیکه کارفرما از پذیرش مجدد مادر پس از مرخصی زایمان خودداری کند، فرد میتواند به اداره کار مراجعه و شکایت خود را ثبت کند. هیئتهای تشخیص وزارت کار موظف به بررسی و صدور حکم بازگشت به کار بعد از مرخصی زایمان هستند.
در صورت عدم اجرای حکم بازگشت به کار توسط کارفرما، مادر میتواند از مزایای بیمه بیکاری نیز بهرهمند شود.
مرخصی زایمان پدران در ایران طبق قانون مصوب سال ۱۳۹۲، ۱۴ روز (دو هفته) مرخصی با حقوق است که به پدران شاغل در بخشهای دولتی و خصوصی پس از تولد فرزند تعلق میگیرد. این قانون در دوره اجرای برنامه ششم توسعه (۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰) در بخش دولتی به مدت ۳ روز کاهش یافته بود، اما با پایان برنامه و عدم تمدید آن، از سالهای اخیر و طبق بخشنامه مرخصی زایمان مردان تامین اجتماعی در سال ۱۴۰۴، مرخصی دو هفتهای دوباره برای همه شاغلان (دولتی و خصوصی) لازمالاجرا شده است.
در نظر داشته باشید که البته این مرخصی زایمان مردان فقط شامل آقایانی میشود که همسرشان شاغل و در حال استفاده از مرخصی زایمان است. همچنین هیچ یک از مرخصیهای آقایان هنگام تولد فرزند، قابل پرداخت و ذخیره نیست و بهعنوان مرخصی اجباری (تشویقی) در نظر گرفته میشود.
شرایط مرخصی زایمان توسط سازمان بیمه تامین اجتماعی تعیین شده است. طبق این قوانین، مرخصی زایمان تنها به زنانی تعلق میگیرد که دارای بیمه تامین اجتماعی باشند. سایر شرایط استفاده از مرخصی زایمان نیز به شرح زیر هستند:
مرخصی زایمان فقط برای زنان بیمهشده اجباری (شاغل در شرکتها، سازمانها یا کارگاهها) قابل استفاده است.
مادر باید در طول یک سال پیش از شروع مرخصی زایمان، دستکم ۶۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد.
در دوران مرخصی زایمان، فرد نباید بهصورت همزمان در محل کار حضور داشته یا از کارفرما حقوقی دریافت کند.
مادر باید در زمان اعلام بارداری، مشغول به کار یا در حال استفاده از مرخصی استحقاقی باشد.
زنانی که قرارداد رسمی، پیمانی یا موقت دارند، در صورت احراز شرایط مرخصی زایمان تامین اجتماعی، همگی مشمول این مرخصی خواهند بود. البته
براساس اصلاحیه قانون تنظیم جمعیت و خانواده و در راستای سیاستهای افزایش جمعیت، سازمان تامین اجتماعی محدودیت پرداخت مزایای قانونی مانند کمک هزینه بارداری تامین اجتماعی و مرخصی زایمان برای فرزند چهارم و بیشتر را حذف کرده است. بهاینترتیب، مادران دارای فرزند چهارم نیز در صورت دارا بودن شرایط دریافت مرخصی زایمان، از همه مزایای قانونی آن بهرهمند میشوند.
طبق بخشنامه جدید مرخصی زایمان ۱۴۰۴، مدارک مورد نیاز برای مرخصی زایمان و دریافت حقوق مرخصی زایمان در این بازه زمانی عبارتاند از:
کد بیمه تامین اجتماعی مادر
گواهی پزشک
خلاصه پرونده ترخیص از بیمارستان
کپی همه صفحات شناسنامه پدر و مادر
شناسنامه کودک
معرفینامه از کارفرما (در صورت درخواست سازمان)
بهمنظور ثبت مرخصی زایمان تامین اجتماعی، کلیه مدارک لازم برای مرخصی زایمان، باید در سامانه خدمات غیرحضوری تأمین اجتماعی به نشانی eservices.tamin.ir بارگذاری شوند.
گفتیم که مدت زمان مرخصی زایمان جزء سوابق بیمه فرد محسوب میشود و مدت زمانی که در مرخصی به سر میبرد، به عنوان تعلیق از کار شمرده میشود. حالا این سوال برای کارفرمایان پیش میآید که نحوه ثبت مرخصی زایمان تامین اجتماعی چگونه است؟ در پاسخ باید گفت که برای ثبت مرخصی زایمان در لیست بیمه، باید کارکرد فردی که به مرخصی زایمان رفته را صفر رد کرد، ولی ترک کار زده نشود. در قسمت توضیحات هم حتما باید قید شود که علت کارکرد صفر، مرخصی زایمان بوده است.
افرادی که شرایط استفاده از مرخصی زایمان را دارند، میتوانند با در دست داشتن مدارکی که در بخشهای قبل گفته شد، بهصورت حضوری به یکی از شعب بیمه تامین اجتماعی مراجعه و برای ثبت درخواست مرخصی زایمان تامین اجتماعی اقدام کنند.
البته سامانه ثبت مرخصی زایمان برای رفاه حال مادرانی که بهتازگی زایمان کردهاند، امکان انجام این امور بهصورت اینترنتی را نیز فراهم کرده است. ازاینرو در حال حاضر برای دریافت مرخصی زایمان، میتوان از سامانه تامین اجتماعی استفاده کرد.
نحوه ثبت مرخصی زایمان تامین اجتماعی از طریق سامانه خدمات غیرحضوری و آنلاین به شرح زیر است:
ورود/ثبتنام در سامانه: ابتدا در سامانه خدمات اینترنتی تامین اجتماعی ثبتنام کرده و حساب کاربری ایجاد کنید (در صورتی که قبلاً ثبتنام نکردهاید). سپس با نامکاربری و رمز عبور خود وارد سایت <eservices.tamin.ir> شوید.
انتخاب خدمت مرخصی استعلاجی: پس از ورود به پنل کاربری خود، از منوی «بیمهشدگان» یا بخش خدمات بیمهشدگان، گزینه مربوط به «حمایتهای کوتاهمدت» را انتخاب کنید.
درخواست کمک هزینه بارداری: در این مرحله بعد، روی گزینه «درخواست کمک هزینه بارداری» کلیک کنید و درصورتیکه حساب بانکی ثبتشده در سامانه نداشتید، برای این کار اقدام کنید.
ثبتنام مرخصی زایمان تامین اجتماعی
ثبت نهایی درخواست: پس از تکمیل اطلاعات و بارگذاری مدارک، درخواست مرخصی زایمان را در سامانه ثبت و تایید نهایی کنید. با ارسال درخواست در سامانه، مراحل اداری مرخصی زایمان شما به جریان میافتد.
پس از ثبت موفق، میتوانید از طریق همین سامانه و بخش «درخواستهای من» برای پیگیری واریز حقوق مرخصی زایمان اقدام کنید.
اگر مادران باردار شرایط لازم برای دریافت کمک هزینه بارداری تامین اجتماعی را داشته باشند، میتوانند در طول مدت استراحت پزشکی خود این مبلغ را دریافت کنند. کمک هزینه بارداری و مرخصی زایمان مرتبط هستند و کمک هزینه بارداری، به جای حقوق و دستمزد در دوران مرخصی پرداخت میشود.
برای دریافت مرخصی زایمان و کمک هزینه بارداری تامین اجتماعی، داشتن حداقل سابقه بیمه و عدم اشتغال در دوران مرخصی ضروری است. این حمایتها شامل معاینههای پزشکی، درمانهای دوران بارداری و دریافت وجه نقد بهجای خدمات درمانی میشود که به شرح زیر هستند:
طبق ماده ۶۷ قانون سازمان تامین اجتماعی بیمه شده زن یا همسر بیمه شده مرد درصورتیکه ظرف یک سال قبل از زایمان سابقه پرداخت ۶۰ روز حق بیمه را داشته باشد، میتواند به شرط عدم اشتغال به کار از کمک هزینه بارداری استفاده کند؛
طبق ماده ۶۸ قانون تامین اجتماعی، بیمه شدن زن یا همسر بیمه شده مرد در صورتی که در طول مدت یک سال قبل از وضع حمل حق بیمه ۶۰ روز را پرداخته باشد، از کمک هزینهها و معاینههای پزشکی و معالجات قبل، حین و بعد زایمان استفاده خواهد کرد؛
بیمه شده میتواند به جای کمک هزینههای نامبرده، مبلغی وجه نقد را از سازمان تامین اجتماعی درخواست کند. (میزان مبلغ درخواستی در آییننامههایی که از طرف هیئتمدیره سازمان تهیه و به تصویب شورای عالی سازمان میرسد تعیین خواهد شد)
طبق ماده ۷۶ قانون کار در مواردی که به تشخیص پزشک سازمان تامین اجتماعی، نوع کار برای کارگر باردار خطرناک یا سخت تشخیص داده شود، کارفرما باید تا پایان دوره بارداری کارگر، بدون کسر حقوق، کار مناسبتر و سبکتری به او واگذار کند.
فرمول محاسبه حقوق مرخصی زایمان:
مبلغ پرداختی = مدت زمان استراحت تجویز شده × معادل دو سوم میانگین دستمزد روزانه در ۹۰ روز قبل از استراحت
نحوه پرداخت حقوق مرخصی زایمان تامین اجتماعی
تا پیش از تصویب قانون جدید مرخصی زایمان، روند پرداخت حقوق مرخصی زایمان یا همان غرامت مرخصی زایمان، اینگونه بود که پس از اتمام دوره مرخصی، بهصورت یک جا به فرد پرداخت میشد. اما در حال حاضر افرادی که تحت پوشش بیمه پایه تامین اجتماعی هستند، بنا به درخواست خود میتوانند زمان واریز حقوق مرخصی زایمان تامین اجتماعی را انتخاب کرده و هزینه مرخصی زایمانشان را بهصورت یکجا یا ماهانه دریافت کنند.
غرامت دستمزد ایام بارداری تامین اجتماعی یا همان مرخصی زایمان، فقط در بیمه اجباری وجود دارد. یعنی بیمههای اختیاری بیمه تامین اجتماعی مثل بیمه زنان خانهدار، مرخصی زایمان ندارند. برای دریافت کامل هزینه زایمان پیشنهاد میکنیم از پوشش زایمان در بیمه تکمیلی خود استفاده کنید.
طبق ماده ۷۸ قانون کار و بخشنامه ساعت شیردهی سال ۱۴۰۴، مادران شیرده تا پایان ۲ سالگی کودک، پس از هر ۳ ساعت، نیم ساعت فرصت شیردهی دارند. این فرصت جزء ساعات کار آنان محسوب میشود. قوانین بخشنامه ساعت شیردهی سال ۱۴۰۴ معلمان نیز با سایر ارگانها یکسان است. برای گرفتن مرخصی شیردهی تامین اجتماعی، لازم است تا ظرف مدت ۳۰ روز،گواهی شیردهی را از مرکز بهداشت منطقه خود دریافت کنید.
همانطور که اشاره شد، مرخصی زایمان براساس قانون کار جزء دوران تعلیق از کار محسوب میشود و زنان شاغل بعد از پایان مدت مرخصی زایمان خود میتوانند به شغل سابق خود بازگردند. درصورتیکه کارفرما از پذیرش مجدد فرد خودداری کند، کارگر زن میتواند به هیئتهای حل اختلاف وزارت کار مراجعه و از کارفرمای خود شکایت کند.
پس از بررسی موضوع توسط هیئتهای ذکر شده، چنانچه رای به بازگشت به کار صادر شود، کارفرما مکلف است کارگر را بپذیرد، در غیر این صورت شخص موردنظر، برای دریافت مقرری بیمه بیکاری به سازمان تأمین اجتماعی معرفی میشود. سازمان تامین اجتماعی پس از بررسی پرونده و سابقه پرداخت حق بیمه برای این شخص، متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه و … مقرری بیمه بیکاری منظور خواهد کرد.
مرخصی زایمان تامین اجتماعی فرصتی قانونی و حمایتی برای زنان شاغل است تا در دوران بارداری و تولد فرزند با خیال آسوده از کار فاصله بگیرند، بدون آنکه حقوق، سابقه بیمه یا امنیت شغلیشان به خطر بیفتد. این مرخصی در حال حاضر ۹ ماهه است (و در صورت چندقلو بودن فرزندان تا ۱۲ ماه) و با دریافت غرامت دستمزد از سوی تأمین اجتماعی همراه است.
برای استفاده از این مرخصی، باید حداقل ۶۰ روز سابقه بیمه در یک سال گذشته داشته باشید و در زمان مرخصی نیز مشغول به کار نباشید. همچنین باتوجهبه قانون جدید، مادرانی که فرزند چهارم به دنیا میآورند نیز میتوانند از این مزایا بهرهمند شوند. ثبت مرخصی زایمان بهصورت حضوری در شعب تأمین اجتماعی و از طریق سامانه eservices.tamin.ir امکانپذیر است.
آیا شما تجربهای از دریافت مرخصی زایمان یا استفاده از این سامانه داشتهاید؟ اگر سوال یا تجربهای دارید، حتما در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
آیا مرخصی زایمان با حقوق است؟
بله، اما پرداخت حقوق مرخصی زایمان در این دوران، توسط سازمان تامین اجتماعی انجام میشود، نه کارفرما!
مبلغی غرامت دستمزد ایام بارداری، معادل دو سوم میانگین حقوق سه ماه آخر قبل از زایمان است و بهصورت نقدی به حساب مادران واریز میشود.
برای مرخصی زایمان چقدر سابقه بیمه لازم است؟
برای دریافت مرخصی زایمان از سازمان تامین اجتماعی، داشتن حداقل ۶۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه در یک سال پیش از زایمان الزامی است.
برای مرخصی زایمان چه مدارکی لازم است؟
برای دریافت مرخصی زایمان تامین اجتماعی، گواهی پزشک معالج، شناسنامه مادر و پدر، شناسنامه نوزاد یا گواهی ولادت، کد بیمه تأمین اجتماعی و خلاصه پرونده ترخیص از بیمارستان مورد نیاز است.
چه زمانی باید برای مرخصی زایمان اقدام کرد؟
مرخصی زایمان بلافاصله پس از تولد نوزاد شروع میشود. اگر مادری در دوران بارداری نیاز به مرخصی داشته باشد، میتواند از مرخصی استعلاجی استفاده کند یا با گواهی پزشک متخصص وارد مرخصی زایمان شود.
مدت مرخصی زایمان چقدر است؟
مدت مرخصی زایمان در ایران برای مادرانی که فرزند تک قلو به دنیا میآورند ۹ ماه و برای فرزندان دوقلو و بیشتر ۱۲ ماه است.
آیا مرخصی زایمان جزء سابقه بیمه حساب میشود؟
بله، بر اساس قوانین بیمه تأمین اجتماعی، مدت زمان مرخصی زایمان بخشی از سابقه بیمه محسوب میشود و این دوره مانند تعلیق در کار است. مادران میتوانند پس از تمام شدن مدت زمان مرخصی، کار خود را ادامه دهند.
ایا مرخصی زایمان جزء سابقه بیمه حساب میشود؟
براساس قوانین بیمه تامین اجتماعی مدت زمان مرخصی زایمان بخشی از سابقه بیمه محسوب میشود. این دوره مانند تعلیق در کار است و مادران میتوانند پس از پایان مرخصی، بدون کاهش در حقوق یا مزایا به شغل خود بازمیگردند.
سمیه گلپور فعال کارگری:
کارفرماها علاقهمند به جذب اتباع خارجی هستند، زیرا هیچ جایگاه حقوقی و مالی برای این افراد وجود نداردمدیرکل امور استانهای وزارت کار:
وزیر معتقد است دستمزد فعلی کارگران تنها یک مسکن است/ افزایش دستمزد کارگری با وفاق کامل انجام شدتمامی حقوق برای پایگاه اطلاع رسانی کارگر 24 محفوظ می باشد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰