پاسخ به سوالات مهم سختی کار کارگران

کارگر ۲۴ – در صورتی که آلاینده‌های محیطی بیش از حد مجاز محل کار متقاضی را تحت تاثیر قرار دهند این شغل‌ها می‌تواند جزو مشاغل سخت و زیان آور محسوب شوند.

ایسنا نوشت: در کارهای سخت و زیان آور مزایایی برای افرادی که در این زمینه اشتغال دارند، درنظر گرفته شده و مبلغ پرداختی بر اساس سختی کار تعیین می‌شود. طبق ماده ۵۲ و ۶۵ قانون کار در صورتی که کارگاه دارای طرح طبقه‌بندی مشاغل باشد، با توجه به ماهیت شغل و محیط کار به کارگران فوق العاده سختی کار هم تعلق می‌گیرد.

* چه مشاغلی «سخت و زیان آور» محسوب می‌شوند؟

مشاغلی که در آن ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر ازظرفیت‌های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد گردد که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با به کار گیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره، صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغل کاهش داده یا حذف نمود.

* منظور از نوع «الف» و «ب» در مشاغل سخت و زیان آور چیست ؟

مشاغل سخت و زیان آور به دو گروه الف و ب تقسیم می‌شوند:

گروه الف: مشاغلی که صفت سخت و زیان آوری با ماهیت شغل وابستگی دارد اما می توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر مناسب توسط کارفرما سختی و زیان آوری آن ها را حذف نمود.

گروه ب : مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان آور بوده و با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی توسط کارفرما‌، صفت سخت و زیان آوری آن ها کاهش یافته ولی کماکان سخت و زیان آوری آن ها حفظ می گردد.

* شرایط بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور چیست؟

شرایط بازنشستگی
شرایط برقراری توالی یا تناوب اشتغال

* تعیین سخت و زیان آور بودن شغل یا مشاغل توسط چه کسی و به چه صورت مشخص می شود؟

تعیین سخت و زیان آور بودن شغل یا مشاغل بر اساس بررسی سوابق و شرایط محیط کار و توسط کمیته کارشناسان موضوع ماده ۲ آیین نامه اجرایی و متعاقباً کمیته استانی موضوع ماده ۸ آیین نامه اجرایی مربوطه مشخص می شود. با راه‌اندازی سامانه‌ی اینترنتی مشاغل سخت و زیان آور، کلیه‌ی مراحل این فرایند، از ثبت نام تا صدور رأی، بصورت اینترنتی انجام ‌می‌گیرد.

* درخواست بررسی مشاغل سخت و زیان آور چگونه انجام می‌گیرد؟

حسب درخواست کارگر، کارفرما، تشکل ها، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، وزارت کار و امور اجتماعی و صندوق تامین اجتماعی، تعیین سخت و زیان آور بودن مشاغل در هر کارگاه با بررسی سوابق ، انجام بازدید و بررسی شرایط و با تایید کمیته‌های استانی انجام می‌گیرد. درحال حاضر، درخواست کارگران در سامانه‌ی مشاغل سخت و زیان آور به صورت اینترنتی دریافت می‌شود.

* پرداخت فوق العاده سختی کار برای کارگرانی که در کارهای سخت و زیان آور اشتغال دارند چگونه است؟

در مواد ۵۲ و ۶۵ قانون کار در کارهای سخت و زیان آور مزایایی پیش بینی شده است و چنانچه کارگاه دارای طرح طبقه بندی مشاغل باشد فوق العاده سختی کار با توجه به ماهیت شغل یا محیط کار پرداخت می گردد .

* مرخصی سالیانه‌ی مشاغل سخت و زیان آور، چند روز است؟

به استناد ماده ۶۵ قانون کار مرخصی سالیانه کارگرانی که به کارهای سخت و زیان آور اشتغال دارند ۵ هفته می باشد . استفاده از این مرخصی ، حتی الامکان در دو نوبت و در پایان هر شش ماه کار صورت می گیرد .

* آیا مشاغل اداری در یک کارگاه می تواند جزء مشاغل سخت و زیان آور باشد؟

با توجه به تعریف کارهای سخت و زیان َآور چنانچه آلاینده های محیطی محل کار متقاضی مورد بررسی قرار گیرد و بیش از حد مجاز باشد می تواند جزء مشاغل سخت و زیان آور محسوب گردد .

* انجام کارهای سخت و زیان آور در خصوص کارگران نوجوان چه حکمی دارد؟

با استناد به ماده ۸۳ قانون کار ،ارجاع هر نوع کار اضافی و انجام کار در شب و نیز ارجاع کارهای سخت و زیان آور و خطرناک و حمل بار با دست ،بیش از حد مجاز و بدون استفاده از وسایل مکانیکی برای کارگر نوجوان (بین ۱۵ تا ۱۸ سال سن) ممنوع است.

* چنانچه درخواست شغل یا مشاغل سخت و زیان آور افراد یا گروهی در کمیته بررسی مشاغل سخت و زیان آور مطرح و منتج به صدور رای شود نحوه اعتراض به نظریه کمیته به چه صورت می باشد؟

مراتب با درخواست اعتراض به کمیته تجدید نظر استانی قابل پی گیری خواهد بود و در مرحله بعد در صورت اعتراض صرفاً از ناحیه دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است.

* مبنای پرداخت پاداش بازنشستگی به کارگرانی که با استفاده از قانون بازنشستگی پیش از موعد بازنشسته می شوند چیست؟

مبنای پرداخت مزایای بازنشستگی موضوع ماده ۳۱ قانون کار میزان سابقه کار کارگر در کارگاه مربوط می باشد و کسانی که با استفاده از قانون بازنشستگی پیش از موعد بازنشسته می شوند نیز به نسبت سابقه کاری که در کارگاه دارند از مزایای مذکور برخوردار خواهند شد .

* آیا کارگران شاغل در دستگاه های اجرایی نیز مشمول قانون بازنشستگی پیش از موعد در کارهای سخت و زیان آور مصوب مورخ ۱۴/۷/۸۰ هستند؟

به استناد مصوبه شماره ۱۲۴۶۱۰/ت۴۴۵۴۷ک مورخ ۶/۶/۸۹ وزیران عضو کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک که در تاریخ ۱/۶/۸۹ به تایید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است .کارگران تابع قانون کار و تامین اجتماعی شاغل در دستگاههای اجرایی (وزارتخانه‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها، بانک‌ها و سازمان‌هایی که شمول حکم بر آنها مستلزم ذکر نام است) ، در مورد بازنشستگی پیش از موعد در مشاغل سخت و زیان‌ آور مشمول ماده واحده قانون اصلاح تبصره (۲) الحاقی ماده (۷۶) قانون تأمین اجتماعی هستند.

میزان پرداختی کارفرما برای کارهای سخت و زیان آور؟

به استناد ماده ۱۴ آیین‌نامه اجرایی بند (۵) جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (۲) ماده (۷۶) قانون تأمین اجتماعی کارفرما مکلف است پس از احراز شرایط بازنشستگی بیمه شده شاغل در کارگاه وی، معادل چهار درصد (۴%) میزان مستمری برقراری بیمه شده نسبت به سنوات اشتغال او در مشاغل سخت و زیان آور را که توسط صندوق تأمین اجتماعی محاسبه و مطالبه می‌گردد به طور یکجا به سازمان یاد شده پرداخت نماید.

آیا کارفرمایی که مشاغل کارگران وی سخت و زیان آور است، باید به کارگران فوق العاده سختی کار بپردازد؟

در قانون وجهی به عنوان سختی کار وجود ندارد و در صورتی که طرح طبقه بندی مشاغل در شرکت اجرا شده باشد پرداخت فوق العاده سختی کار قابل اعمال می باشد.

تکلیف کارفرمایان، پس از سخت و زیان آور شناخته شدن شغل یا مشاغل کارگرانشان چیست؟

کارفرمایان کارگاه‌های دایر از تاریخ تصویب آیین نامه تمام یا برخی از مشاغل آنها در کمیته‌های بدوی و تجدید نظر استانی یا شورای عالی حفاظت فنی ، ‌سخت و زیان آور شناخته شده یا می‌شود مکلفند ظرف دو سال از تاریخ ابلاغ تصمیم قطعی کمیته یا شورا حسب مورد نسبت به ایمن‌سازی عوامل و شرایط محیط کار مطابق حد مجاز و استاندارد‌های مشخص شده در قانون کار و آیین نامه‌های مربوط (مصوب شورای عالی حفاظت فنی) و سایر قوانین موضوعه در این زمینه اقدام و صفت سخت و زیان آوری مشاغل موضوع بند «الف» ماده (۱) را حذف و نتیجه را کتباً به کمیته بدوی موضوع ماده (۸) این آیین نامه برای بررسی و تایید گزارش نمایند. در صورت عدم حذف صفت سخت و زیان آوری محیط کار در مشاغل بند «الف» ظرف مهلت مقرر ، مطابق قانون کار از سوی وزارتخانه‌های کار و امور اجتماعی، بهداشت و درمان و آموزش پزشکی از طریق مراجع ذی صلاح اقدام لازم به عمل می‌آید.

شغل من جزء مشاغل سخت و زیان آور تایید شده ولی در لیست بیمه عنوان کارگر برای من قید شه چگونه می توانم از مزایای بازنشستگی در کارهای سخت و زیان آور استفاده نمایم؟

مراتب از طریق بررسی پرونده فنی بیمه شده از طریق شعب تامین اجتماعی قابل احراز می‌باشد و در صورت عدم احراز مراتب از طریق دیوان عدالت اداری قابل پیگیری است

* آیا خدمت در مناطق جنگی پس از پایان جنگ تحمیلی نیز جزء کارهای سخت و زیان آور محسوب می شود؟

خیر، خدمت فقط در زمان جنگ و در مناطق جنگی (جبهه) جزء مشاغل سخت و زیان آور محسوب می گردد و به استناد تبصره ۲ ماده ۱۴ قانون کار، آن دسته از بیمه شدگانی که مشمول اصلاحیه تبصره (۲) ماده (۷۶) قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۴/۷/۱۳۸۰ مجمع تشخیص مصلحت نظام هستند به شرط آنکه خدمت نظام وظیفه خود را در جبهه های نبرد حق علیه باطل طی نموده یا حضور داوطلبانه در جبهه داشته باشند سوابق خدمتی آنان جزء کارهای سخت و زیان آور محسوب می شود.

* من کمتر از ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور را دارم ولی به دلیل اشتغال در کار سخت و زیان آور دچار فرسایش جسمی شده ام آیا می توانم با قانون سخت و زیان آور بازنشسته شوم؟

چنانچه کمیسیون‌های پزشکی موضوع ماده (۹۱) قانون تأمین اجتماعی قبل از رسیدن بیمه شده شاغل در کارهای سخت و زیان آور به سابقه مقرر فوق، فرسایش جسمی و روحی وی را ناشی از اشتغال به کارهای سخت و زیان آور تشخیص و تأیید نمایند، شخص می تواند از مزایای بازنشستگی قانون مذکور استفاده نماید.

* شغل من در کمیته استانی سخت و زیان آور تایید شده و سابقه مقرر را هم دارم آیا می توان ترک کار کرده و منتظر برقراری مستمری از سوی تامین اجتماعی باشم؟

به استناد بند ۳ ماده ۱۳ آیین‌نامه اجرایی بند (۵) جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (۲) ماده (۷۶) قانون تأمین اجتماعی بیمه شدگان به صرف ارائه درخواست بازنشستگی مجاز به ترک کار نبوده و می‌‌باید احراز شرایط و استحقاق آنها جهت بازنشستگی پیش از موعد در کارهای سخت و زیان آور رسماً از سوی صندوق تأمین اجتماعی به آنها ابلاغ و سپس ترک کار نمایند. چنانچه بیمه شده شرایط استفاده از بازنشستگی پیش از موعد در کارهای سخت و زیان آور را طبق این آیین‌نامه احراز کند صندوق تأمین اجتماعی مکلف است نسبت به برقراری مستمری وی اقدام نماید.