آیا شغل کارگر ساده جزو مشاغل سخت است؟

کارگر ساده فردی است که بدون نیاز به تخصص یا مهارت فنی ویژه، به انجام وظایف عمومی و عملیاتی در محیط کار مشغول می‌شود.

به گزارش کارگر ۲۴ به نقل از کارتابان؛ این نوع کارگران معمولا در کارهای فیزیکی که نیازی به آموزش حرفه‌ای یا تجربه خاص ندارند، فعالیت می‌کنند. هر چند در کارهای اداری و دفتری نیز عنوان شغلی کارگر ساده وجود داشته باشد.

وظایف آن‌ها شامل کارهایی مانند جابجایی مواد، نظافت، کمک به نصب یا ساخت و انجام کارهای تکراری است.

این افراد معمولا در بخش‌هایی مثل ساخت‌ و ساز، تولید، انبارداری و خدمات عمومی حضور دارند و تحت نظارت سرپرستان یا کارگران ماهر کار می‌کنند. هرچند که وظایفشان نیاز به دانش فنی ندارد، اما نقش مهمی در اجرای پروژه‌ها و پیشرفت کارهای عملیاتی دارند.

انوع مشاغل ساده

کارگر ساختمانی ساده
کارگر انبار
نظافتچی
کارگر کشاورز
کارگر خط تولید
آبدارچی
کارگر خدماتی
کارگر باربر

تعریف مشاغل سخت و زیان آور

مشاغل سخت و زیان‌آور به شغل‌هایی اطلاق می‌شود که به دلیل شرایط خاص کاری، تأثیرات منفی بر سلامت جسمی و روانی کارکنان دارند. این مشاغل معمولاً به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که نیازمند تلاش فیزیکی زیاد، قرارگیری در معرض شرایط زیان‌آور یا خطرات خاص هستند.

تفاوت مشاغل و سخت و زیان آور در قوانین

یک نکته خیلی مهم در خصوص مشاغل سخت و زیان آور این است که کارگر ساده یا هر کارگر دیگری که در کارهای سخت و زیان آور مشغول به کار است از چه مزایا و حمایت های قانونی برخوردار است.

در ماده ۵۲ قانون کار مشاغل سخت و زیان آور برای کارگران ساده و دیگر کارگران تعریف شده و مزایایی مانند کاهش ساعت کاری و افزایش مرخصی را در نظر گرفته است. در واقع هدف حمایت های مطرح شده در قانون کار به دوران اشتغال مربوط است که می خواهد عوارض و مضرات اشتغال در هنگام کار کردن کاهش یابد و کارگر بدون ابتلا به بیماری ناشی از کار و در مدت زمان عادی بازنشسته شود.

در ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی حمایت ها و مزایایی برای کارگران ساده و بقیه کارگران در نظر گرفته شده است که به دوران بعد از کار مربوط است. قانون تامین اجتماعی با ارائه سوابق ارفاقی به کارگران آنان را زودتر از موعد عادی بازنشسته می کند که کارگران بتوانند قبل از اینکه به دلیل مواجهه با عوامل زیان آور محیط کار بیمار شوند بازنشسته شوند.

آیا استفاده همزمان از مزایای هر دو قانون امکان پذیر است؟ این دو قانون تقریبا در تضاد باهم هستند. معمولا کارگرانی که از مزایای کاهش ساعت کار استفاده می‌کنند به دلیل کاهش مدت مواجهه با عوامل زیان آور مشمول بازنشستگی پیش از موعد نمی شوند. هر چند ممکن است در برخی موارد حتی با کاهش ساعت کار، باز هم عوامل زیان آور در حدی باشد که مشمول بازنشستگی پیش از موعد نیز بشوند.

کارگران ساده و سایر کارگرانی که با سنوات ارفاقی سختی کار بازنشسته می‌شوند، نمی‌توانند بعد از بازنشستگی ادعای کاهش ساعت کاری و اضافه کاری مقرر در قانون کار بنمایند.

لیست مشاغل سخت و زیان آور

کار در معدن
کار در مخازن بسته
کار استخراج
کار در ارتفاع (ارتفاع بیشتر از ۵ متر مانند کار روی داربست، اتاق‌های محرک و…)
کار مداوم در مجاورت کوره‌های ذوب
کار در کارگاه‌های سخت (مانند روده پاک کنی، دباغی، حمل و دفن زباله‌های شهری و…)
قیرپاشی ، آسفالت دستی، مالچ پاشی و شن پاشی
جوشکاری در مخازن
کار با مواد رادیواکتیو (البته در صورت تداوم تماس با اشعه و رادیو اکتیو و در معرض پرتوهای یون‌ساز قرار گرفتن)
کار بر روی دکل‌های برق
کار با مواد شیمیایی
کار در محیط پر ارتعاش
و…

تفاوت مشاغل کارگر ساده و کارگر سخت و زیان آور

شرایط کاری

کارگر ساده در کارهای عادی: معمولاً در شرایط کاری عادی و با کمترین خطرات مشغول به کار است. این شرایط ممکن است خسته‌کننده باشد اما به طور کلی ایمن‌تر است.

کارگر ساده در کارهای سخت و زیان‌آور: در شرایط دشوارتر و پرخطرتر کار می‌کند، مانند کار در دماهای بسیار بالا یا پایین، محیط‌های شیمیایی و شرایط فیزیکی سخت.

آموزش و مهارت

کارگر ساده: نیازی به آموزش تخصصی یا مهارت‌های خاص ندارد. بیشتر وظایف به راحتی قابل یادگیری هستند و می‌توانند توسط هر فردی که توانایی فیزیکی دارد، انجام شوند.

کارگر سخت و زیان‌آور: ممکن است نیاز به آموزش‌های خاصی داشته باشند، مانند آموزش‌های ایمنی، مهارت‌های کار با تجهیزات خطرناک یا تکنیک‌های خاص برای مدیریت شرایط دشوار.

مزایا و حقوق

کارگر ساده در کارهای عادی: معمولاً مزایای کمتری نسبت به کارگران سخت و زیان‌آور دریافت می‌کند و مشمول حقوق پایه‌ای است.

کارگر ساده شاغل در کارهای سخت و زیان‌آور: هر چند در قانون کار برای همه کارگران حداقل حقوق و مزایا تعیین شده است ولی به دلیل اینکه کارگران با حداقل حقوق حاضر به کار درکارهای سخت نیستند لذا این کارگران معمولاً از مزایای بیشتری برخوردارند.

در نهایت، کارگر ساده شاغل در کارهای عادی و شاغل در کارهای سخت و زیان‌آور هرکدام ویژگی‌ها، شرایط کاری و مزایای خاص خود را دارند. شناخت این تفاوت‌ها به بهبود شرایط کاری و حمایت از حقوق کارگران کمک می‌کند.

مشاغل سخت و زیان آور

آیا کارگر ساده مشمول قانون مشاغل سخت است؟

اینکه کارگر ساده جزو کارهای سخت و زیان آور محسوب می شود یا نه بستگی به محیط و شرایط کار دارد. ممکن است کارگر ساده در یک محلی کار کند که عوامل زیان آور مانند صدا و یا گرد و غبار بیش از حد مجاز باشد و کارگر ساده دیگری در جایی کار کند که عوامل زیان آور نداشته باشد.

با این حال، اگر کارگر ساده در محیطی با شرایط سخت و زیان آور کار کند، ممکن است بتواند درخواست شناسایی به عنوان کارگر سخت و زیان‌ آور را داشته باشد. در نهایت، این تعیین به شرایط خاص کار و ارزیابی‌های قانونی بستگی دارد.

مزایا و شرایط بازنشستگی کارگران مشاغل سخت و زیان آور

کارگران می‌توانند با مراجعه به سایت های ثبت نام بازنشستگی سخت و زیان آور (تا زمان نوشتن این پست استانی بود) و یا سایت srk.mcls.gov.ir که اخیرا راه اندازی شده که سایت سراسری باشد، درخواست بررسی وضعیت شغلی خود را ثبت کنند. فرم اولیه ثبت نام فرم شماره یک نام دارد که در آن علاوه بر مشخصات کارگر، تمام مشاغل و کارگاه هایی که در آن کار کرده است ثبت می شود. نکته مهم در تکمیل فرم شماره یک عنوان شغلی است که در لیست بیمه ثبت شده است. به عنوان مثال اگر عنوان شغلی در لیست بیمه کارگر ساده رد شده باشد در فرم یک نباید کارگر یا عنوان دیگری ثبت شود.

پس از ثبت درخواست، بازرسی مشترک توسط بازرس کار و بازرس بهداشت حرفه ای از محل کار انجام یافته و شرایط شغلی کارگر طی یک گزارش مشخص می‌شود. سپس گزارش بازرسی مشترک به کمیته سختی کار بدوی استان ارجاع می شود. کمیته بدوی تمام مشاغل از جمله سختی کار کارگر ساده را با توجه به گزارش ارائه شده و همچنین بررسی سایر مدارک و مستندات موجود در بین اعضا رای گیری می‌کند. در نهایت کمیته رای تایید یا عدم تایید تمام یا قسمتی از مشاغل ادعایی از جمله سختی کار کارگر ساده را صادر می‌کند.

پس از صدور رای تایید و قطعی شدن رای، نتیجه به سازمان تامین اجتماعی ارجاع می‌شود تا در سوابق بیمه‌ای کارگر ساده و هر متقاضی دیگر اعمال شود.

مدارک و مستندات: کارگران در صورت امکان باید مدارک و مستنداتی از شرایط کاری خود مانند قراردادهای کار، احکام و ابلاغیه‌ها، معاینات طب کار و… از زمان اشتغال خود حفظ کنند تا در سال های آتی در صورت نیاز به کمیته و یا بازرسان ارائه نمایند.

در بخش ابتدایی به این سوال که کارگر ساده کیست، پاسخ دادیم. باتوجه به توضیحات بیان شده و همچنین، بر اساس لیست مشاغل سخت و زیان‌آور، می‌توان نتیجه گرفت که در حال حاضر، شغل کارگری ساده در صورتی که محیط کار دارای عوامل زیان آور بیش از حد مجاز باشد و کارگر مدت مواجهه بیش از حد مجاز با این عوامل داشته باشد جزو مشاغل سخت می شود. بدیهی است که نظر کمیته سختی کار در این خصوص الزامی است.

با توجه به قوانین و مقررات مربوط به تعیین مشاغل سخت و زیان‌آور، اگر فردی مشغول به فعالیت در شغل سخت و زیان‌آوری است که در لیست این مشاغل وجود ندارد، می‌تواند درخواست خود را برای تعیین شغل خویش به‌عنوان یک شغل سخت مطرح کند.

لازم به ذکر است حتی اگر در قوانین و مقررات شغلی به صراحت به عنوان سخت و زیان آور مشخص شده باشد باز هم برای بازنشستگی پیش از موعد در آن شغل، ارائه درخواست به کمیته سختی کار الزامی است.